TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ VE BAĞLI BİRİMLER YÖNETMELİĞİ

05.02.2015 / 29258 R. G. Sağlık Bakanlığı (Türkiye Halk Sağlığı Kurumu)’ndan: TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ VE BAĞLI BİRİMLER YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Türkiye Halk Sağlığı Kurumu taşra teşkilatı yapılanmasında yer alan toplum sağlığı merkezleri ve bağlı birimlerinin açılması, kapatılması, organizasyonu ve görevleri ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir. Talep: “Türkiye Halk Sağlığı Kurumu taşra teşkilatı yapılanmasında yer alan” ibaresi iptal edilmelidir. Gerekçe: Bir kurumun taşra teşkilatının neler olacağı ve tanımları, isimleri Kanunla düzenlenmektedir. 1) 663 sayılı Sağlık Bakanlığı Ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede;

a) “Taşra teşkilatı” başlıklı Madde 25 de “(1) Bakanlığın taşra teşkilâtı; illerde kurulan il sağlık müdürlükleri ile ihtiyaca göre ilçelerde kurulan ilçe sağlık müdürlüklerinden oluşur. (Mülga ikinci cümle: 4/7/2012-6354/ 21 md.)

a) AÇS-AP (Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması) birimi: Toplum sağlığı merkezinin kadın, ana, çocuk ve üreme sağlığı hizmetleri ile eğitim faaliyetlerini yürüten bağlı birimini,
b) Aile hekimi: Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye, kapsamlı ve devamlı olarak, belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Bakanlığın öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabipleri,
c) Aile hekimliği birimi: Bir aile hekimi ile en az bir aile sağlığı elemanından oluşan yapıyı,

ç) Aile sağlığı elemanı: Aile hekimi ile birlikte hizmet veren, sözleşmeli olarak çalıştırılan veya Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ya da eğitim kurumunca görevlendirilen hemşire, ebe, sağlık memuru (toplum sağlığı) ve acil tıp teknisyenini,

d) Aile sağlığı merkezi: Bir veya daha fazla aile hekimi ile aile sağlığı elemanınca aile hekimliği hizmetinin verildiği sağlık kuruluşunu,
e) Bağlı birim: Toplum sağlığı merkezleri bünyesinde belirli bir hizmeti yoğun olarak sunmak üzere kurulan birimi,
f) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
g) Birinci basamak sağlık hizmetleri: Sağlığın teşviki, koruyucu sağlık hizmetleri ile ilk kademedeki teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinin bir arada verildiği, bireylerin hizmete kolayca ulaşabildikleri, etkin ve yaygın sağlık hizmeti sunumunu,

ğ) Entegre ilçe devlet hastanesi: Birinci basamak sağlık hizmetleri ile acil sağlık hizmetlerinin aile hekimleriyle birlikte sunulduğu, kapasitesi doğrultusunda yataklı hizmetlerin de verilebildiği hastaneleri,

h) Entegre sağlık hizmeti: Kurumca belirlenecek yerlerde; bünyesinde koruyucu sağlık hizmetleri, acil sağlık hizmetleri, muayene, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri, doğum, ana çocuk sağlığı hizmetleri, ayakta ve/veya yatarak tıbbî ve cerrahî müdahale ile çevre sağlığı, adlî tabiplik ve ağız/diş sağlığı hizmetleri gibi hizmetlerin de verildiği, birinci basamak sağlık hizmetlerini yoğunlukla yürütmek üzere tasarlanmış sağlık hizmetini,

ı) Evde sağlık hizmeti: Çeşitli hastalıklar nedeniyle evde sağlık hizmeti almaya ihtiyacı olan bireylere evinde ve aile ortamında sosyal ve psikolojik danışmanlık hizmetlerini de kapsayacak şekilde verilen muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım, takip ve rehabilitasyon hizmetlerini,

i) Gezici sağlık hizmeti: Aile hekimi ve/veya aile sağlığı elemanının, müdürlükçe tespit edilen uzak mahalle, belde, köy, mezra gibi yerleşim birimlerine Kurum tarafından belirlenen usul ve esaslara göre giderek mahallinde vereceği sağlık hizmetini,
j) KETEM (Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi) birimi: Toplum sağlığı merkezinin kanser erken teşhis, tarama ve eğitim faaliyetlerini yürüten bağlı birimini,
k) Kurum: Türkiye Halk Sağlığı Kurumunu,
l) Müdürlük: Halk Sağlığı Müdürlüğünü,
m) TSM Başkanı: Toplum sağlığı merkezinin iş ve işlemlerini, ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak yürüten ya da yürütülmesini sağlayan, izleyen ve değerlendiren, gerektiğinde denetleyen toplum sağlığı merkezi ve bağlı birimlerinin sorumlusu olan hekimi,
n) Toplum sağlığı merkezi (TSM): Bölgesinde yaşayan toplumun sağlığını korumak ve geliştirmek maksadıyla sağlıkla ilgili risk ve sorunları belirleyen, bunlarla ilgili düzeltici ve önleyici faaliyetleri gerçekleştiren; birinci basamak koruyucu, iyileştirici ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini koordine eden ve bu hizmetlerin etkin ve verimli bir şekilde sunulmasını izleyen, değerlendiren, denetleyen ve destekleyen; bölgesinde bulunan sağlık kuruluşları ile diğer kurum ve kuruluşlar arasındaki koordinasyonu sağlayan sağlık kuruluşunu,
o) TSM ek hizmet binası: Hizmete ulaşımı ve hizmet sunumunu kolaylaştırmak üzere açılan toplum sağlığı merkezinin ek hizmet binasını,

ö) TSM İSG (İş Sağlığı ve Güvenliği) birimi: İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yetkilendirilen toplum sağlığı merkezi bağlı birimini,

p) TSM mobil sağlık hizmeti: Mevsimsel tarım işçileri, mülteciler gibi temel sağlık hizmetlerine kolay ulaşamayan dezavantajlı gruplara bulundukları mahalde verilecek koruyucu ve geliştirici sağlık hizmetlerini,
r) VSD (Verem Savaş Dispanseri) birimi: Toplum sağlığı merkezinin tüberküloz hastalığına ilişkin teşhis, tedavi, tarama ve eğitim faaliyetlerini yürüten bağlı birimini,
s) Yerinde sağlık hizmeti: Aile hekimi ve/veya aile sağlığı elemanının, müdürlükçe tespit edilen cezaevi, çocuk ıslahevi, huzurevi, korunmaya muhtaç çocukların barındığı çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları gibi toplu yaşam alanlarına Kurumca belirlenen usul ve esaslara göre giderek, yerinde vereceği sağlık hizmetini,

ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Toplum Sağlığı Merkezinin Açılması, Kapatılması, Organizasyonu ve İdari Yapısı Açılması ve kapatılması, MADDE 5 – (1) Her ilçede ve 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa tabi olmayan il merkezlerinde bir toplum sağlığı merkezi kurulması esastır. (2) Yeni kurulacak veya kurulmuş olan toplum sağlığı merkezleri ile bunların ek ve bağlı birimlerinin tipleri ile fiziki ve teknik donanımları Kurumca tespit edilen standartlar doğrultusunda belirlenir. (3) Toplum sağlığı merkezine bağlı birimler, farklı binalarda hizmet verebilir. (4) Hizmete ulaşımı ve hizmet sunumunu kolaylaştırmak üzere, ihtiyaç doğrultusunda, farklı bir binada TSM ek birimi açılabilir. (5) Toplum sağlığı merkezleri ile ek ve bağlı birimlerinin açılması, kapatılması ve yer değişikliği ilgili Valiliğin teklifi ve Kurumun onayı ile gerçekleştirilir. Organizasyonu ve idari yapısı MADDE 6 – (1) Toplum sağlığı merkezlerinde görev yapacak personelin niteliği ve sayısı Kurum tarafından belirlenir. (2) Toplum sağlığı merkezine, müdürlüğün teklifi ve Kurumun onayı ile bir hekim, TSM başkanı olarak görevlendirilir. Görevlendirme, tercihen aşağıdaki kişiler arasından, sıralamaya uyularak yapılır;

a) Halk sağlığı uzmanı ya da epidemiyoloji uzmanı hekimler,
b) Halk sağlığı ya da epidemiyoloji alanında doktora yapmış olan hekimler,
c) Halk sağlığı ya da epidemiyoloji alanında yüksek lisans yapmış olan hekimler,

ç) Yönetimle ilgili alanlarda doktora ya da yüksek lisans yapmış olan hekimler,

d) Bakanlıkça ya da Kurumca onaylanmış toplum sağlığı ile ilgili alanlarda sertifikalı eğitim alan hekimler öncelikli olmak üzere diğer hekimler.

(3) İlgili mevzuatı çerçevesinde ilçe sağlık müdürlüğünü TSM başkanı yürütebilir. Kuruma bağlı olarak faaliyet gösteren entegre ilçe devlet hastanelerinde de başhekimlik görevini TSM başkanı yürütür. Talep: “(3) İlgili mevzuatı çerçevesinde ilçe sağlık müdürlüğünü TSM başkanı yürütebilir. Kuruma bağlı olarak faaliyet gösteren entegre ilçe devlet hastanelerinde de başhekimlik görevini TSM başkanı yürütür.” İptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 663 sayılı Sağlık Bakanlığı Ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede;

a) “Taşra teşkilatı” başlıklı Madde 25 de “(1) Bakanlığın taşra teşkilâtı; illerde kurulan il sağlık müdürlükleri ile ihtiyaca göre ilçelerde kurulan ilçe sağlık müdürlüklerinden oluşur. (Mülga ikinci cümle: 4/7/2012-6354/ 21 md.)

a) İdari ve mali işler,
b) Kayıt ve istatistik,
c) Plan ve program yapma,

ç) Diğer kurumlarla işbirliği,

d) İzleme ve değerlendirme çalışmaları,
e) Bulaşıcı hastalıklar, bağışıklama ve salgın kontrolü,
f) Tüberküloz kontrolü,
g) Zoonotik ve vektörel hastalıkların kontrolü,

ğ) Erken uyarı ve cevap sistemi çalışmaları,

h) Bulaşıcı olmayan hastalıkların kontrolü,

ı) Kadın ve üreme sağlığı hizmetleri,

i) Çocuk ve ergen sağlığı hizmetleri,
j) Kanser erken teşhis, tarama ve eğitim hizmetleri,
k) Ruh sağlığı programlarına dair hizmetler,
l) Ulusal programlar ile ilgili hizmetler,
m) Adli tıbbi hizmetler ve ölüm kayıt hizmetleri,
n) Acil sağlık hizmetleri,
o) Kaza ve yaralanmalardan korunma hizmetleri,

ö) Görüntüleme ve laboratuvar hizmetleri,

p) Çevre sağlığı hizmetleri,
r) Çalışan sağlığı ve güvenliğine dair hizmetler,
s) Olağan dışı durumlar ve afet sağlığı hizmetleri,

ş) Toplu yaşam alanları ve okul sağlığı hizmetleri,

t) Evde sağlık hizmetleri,
u) Ağız ve diş sağlığı hizmetleri,

ü) Sağlığın geliştirilmesi ve teşviki çalışmaları,

v) Sosyal hizmet çalışmaları,
y) Hizmet içi eğitimler,
z) Diğer görevler.

İdari ve mali işler MADDE 9 – (1) TSM’nin idari ve mali işlere ilişkin görevleri şunlardır:

a) Bakanlıktan veya diğer kurumlardan gelen genelge, talimat ve yazıları bölgesindeki sağlık birimlerine ve ilgili diğer birimlere ulaştırmak,
b) Demirbaş kayıtlarının tutulmasını sağlamak ve denetlemesini yapmak,
c) İlaç, tıbbi sarf ve diğer malzeme ihtiyaçlarını tespit ederek temin edilmeleri için müdürlüğe bildirmek,

ç) Döner sermaye işlemlerinin yürütülmesinde, müdürlükçe kendisine verilen görevleri yapmak,

d) Müdürlük şubelerinin görev tanımlarındaki işlerin sahadaki uygulamalarını yürütmek,
e) Aile sağlığı merkezi çalışanlarının göreve başlama veya ilişik kesme gibi işlemleri ile müdürlük yetkilendirdiği takdirde, aile sağlığı çalışanlarının izinli olduğu durumlarda personel görevlendirilmesine dair işlemleri ve yazışmalarını yürütmek,

Talep:“Aile sağlığı merkezi çalışanlarının göreve başlama veya ilişik kesme gibi işlemleri ile”ibaresinin iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Denetim, sorumluluk ve mal bildirimi” başlıklı “Madde 6” da “Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları, mevzuat ve sözleşme hükümlerine uygunluk ile diğer konularda Bakanlık, ilgili mülkî idare ve sağlık idaresinin denetimine tâbidir…” hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre AH ve ASE denetimlerini düzenlemektedir. Bu madde de sağlık idaresinden bahsedilmektedir. Toplum Sağlığı Merkezinden söz edilmemektedir. Ayrıca Toplum Sağlığı Merkezi “sağlık idaresi” değildir. Çünkü: 5258 sayılı kanunda sağlık idaresi tanımından ve kimler olduğu konusunda herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Diğer mevzuatlar araştırıldığında ise, -663 sayılı Sağlık Bakanlığı Ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede;

a) “Taşra teşkilatı” başlıklı Madde 25 de “(1) Bakanlığın taşra teşkilâtı; illerde kurulan il sağlık müdürlükleri ile ihtiyaca göre ilçelerde kurulan ilçe sağlık müdürlüklerinden oluşur. (Mülga ikinci cümle: 4/7/2012-6354/ 21 md.)

f) Aile hekimlerinin çalışma saatlerine uyumunu ve çalışmalarını izlemek ve değerlendirmek,

Talep:Bu maddenin tümüyle iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Denetim, sorumluluk ve mal bildirimi” başlıklı “Madde 6” da “Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları, mevzuat ve sözleşme hükümlerine uygunluk ile diğer konularda Bakanlık, ilgili mülkî idare ve sağlık idaresinin denetimine tâbidir…” hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre AH ve ASE denetimlerini düzenlemektedir. Bu madde de sağlık idaresinden bahsedilmektedir. Toplum Sağlığı Merkezinden söz edilmemektedir. Ayrıca Toplum Sağlığı Merkezi “sağlık idaresi” değildir. Çünkü: 5258 sayılı kanunda sağlık idaresi tanımından ve kimler olduğu konusunda herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Diğer mevzuatlar araştırıldığında ise, -663 sayılı Sağlık Bakanlığı Ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede;

a) “Taşra teşkilatı” başlıklı Madde 25 de “(1) Bakanlığın taşra teşkilâtı; illerde kurulan il sağlık müdürlükleri ile ihtiyaca göre ilçelerde kurulan ilçe sağlık müdürlüklerinden oluşur. (Mülga ikinci cümle: 4/7/2012-6354/ 21 md.)

a) Denetim için incelemeci veya soruşturma görevlendirilmesi
b) Denetimin Kurum tarafından belirlenen denetleme formları ile yapılacağı.

Bunun dışında izleme, değerlendirme gibi bir tanım yapılmamış ve herhangi bir birime direkt yetki verilmemiştir. 5) Anayasa Mahkemesi 04.12.2014 tarihinde yaptığı toplantıda aldığı 8 sıra nolu kararda; “G- 6495 sayılı Kanun’un; 73. maddesinin; 1- (h) fıkrasının; …………………………………………………………………… b- (3) numaralı bendiyle değiştirilen 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 47. maddesinin (1), (2) ve (3) numaralı fıkralarının Anayasa’ya aykırı olduklarına ve İPTALLERİNE, kararın Resmi Gazete’ de yayımlanacağı güne kadar YÜRÜRLÜKLERİNİN DURDURULMASINA,” kararını verilmiştir. 6495 sayılı Kanunun ilgili bölümüne bakıldığında; “6495 sayılı Kanunun Madde73; 3)11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 47 nci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. (1) Bakanlık ve bağlı kuruluşları, mevzuatla kendilerine verilen görevleri, e-devlet uygulamalarına uygun olarak daha etkin ve daha hızlı biçimde yerine getirebilmek için, bütün kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarından; sağlık hizmeti alanların, aldıkları sağlık hizmetinin gereği olarak ilgili sağlık kurum ve kuruluşuna vermek zorunda oldukları kişisel bilgileri ve bu kimselere verilen hizmete ilişkin bilgileri her türlü vasıtayla toplamaya, işlemeye ve paylaşmaya yetkilidir. (2) Bakanlık ve bağlı kuruluşları işlediği kişisel sağlık verilerini ilgili üçüncü kişiler ve kamu kurum ve kuruluşları ile ancak bu kişi ve kurumların bu verilere erişebileceği hususunda kanunen yetkili olması hâlinde görevlerini yapmalarına yetecek derecede paylaşabilir. (3) Bakanlık ve bağlı kuruluşları, mevzuatla kendilerine verilen görevleri yerine getirebilmek için gereken bilgileri, kamu ve özel ilgili bütün kişi ve kuruluşlardan istemeye yetkilidir. İlgili kişi ve kuruluşlar istenilen bilgileri vermekle yükümlüdür.” Şeklindedir. Bu Kanun ile; başta Aile Hekimliği Birimleri olmak üzere tüm özel ve resmi sağlık kuruluşlarında tutulan kişi kişisel bilgileri ve sağlık kayıtları Sağlık Bakanlığına elektronik ortamda gönderilmekte idi. Anayasa Mahkemesi 04.12.2014 günü yaptığı toplantıda, bu Kanunu İPTAL etmiş ve iptal kararının Resmi Gazetede yayınlanıncaya kadar ise bu kanunun YÜRÜRLÜLÜĞÜNÜN DURDURULMASINA karar vermiştir. Bu karar uyarınca Sağlık Bakanlığının kişi üzerinden kişinin yazılı onayı olmadan kişisel verileri ve sağlık kayıtlarını toplama yetkisi ortadan kalkmıştır. Diğer bir değişle Sağlık Bakanlığının ve Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Toplum Sağlığı Merkezinin kişi üzerinden kişisel verileri ve sağlık kayıtlarını toplama ile ilgili yasal altyapı kalmamıştır. Bu nedenle aile hekimliği biriminin sağlık kayıtlarını toplama, yazılı veri toplama-elektronik ortamda tutma, değerlendirme yetkisi bulunmamaktadır, kalmamıştır.

g) Müdürlük tarafından toplum sağlığı merkezi personeli arasından görevlendirilen harcama yetkilisi mutemedinin, verilecek avansı usulüne uygun olarak kullanmasını sağlamak.

Kayıt ve istatistik MADDE 10 – (1) TSM’nin kayıt ve istatistiğe ilişkin görevleri şunlardır:

a) Bakanlığın belirlemiş olduğu standartlara uygun olarak bölgedeki sağlık hizmeti sunucularından veri toplamak, yürütülen hizmetlerin kayıt ve istatistiklerini elektronik veya basılı ortamda tutmak, olağanüstü durumlarda bölgedeki sağlık hizmeti sunucularından yazılı olarak da veri toplamak, topladığı verileri zamanında müdürlüğe iletmek,

Talep:Bu maddenin tümüyle iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) Anayasa Mahkemesi 04.12.2014 tarihinde yaptığı toplantıda aldığı 8 sıra nolu kararda; “G- 6495 sayılı Kanun’un; 73. maddesinin; 1- (h) fıkrasının; …………………………………………………………………… b- (3) numaralı bendiyle değiştirilen 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 47. maddesinin (1), (2) ve (3) numaralı fıkralarının Anayasa’ya aykırı olduklarına ve İPTALLERİNE, kararın Resmi Gazete’ de yayımlanacağı güne kadar YÜRÜRLÜKLERİNİN DURDURULMASINA,” kararını verilmiştir. 6495 sayılı Kanunun ilgili bölümüne bakıldığında; “6495 sayılı Kanunun Madde73; 3)11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 47 nci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. (1) Bakanlık ve bağlı kuruluşları, mevzuatla kendilerine verilen görevleri, e-devlet uygulamalarına uygun olarak daha etkin ve daha hızlı biçimde yerine getirebilmek için, bütün kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarından; sağlık hizmeti alanların, aldıkları sağlık hizmetinin gereği olarak ilgili sağlık kurum ve kuruluşuna vermek zorunda oldukları kişisel bilgileri ve bu kimselere verilen hizmete ilişkin bilgileri her türlü vasıtayla toplamaya, işlemeye ve paylaşmaya yetkilidir. (2) Bakanlık ve bağlı kuruluşları işlediği kişisel sağlık verilerini ilgili üçüncü kişiler ve kamu kurum ve kuruluşları ile ancak bu kişi ve kurumların bu verilere erişebileceği hususunda kanunen yetkili olması hâlinde görevlerini yapmalarına yetecek derecede paylaşabilir. (3) Bakanlık ve bağlı kuruluşları, mevzuatla kendilerine verilen görevleri yerine getirebilmek için gereken bilgileri, kamu ve özel ilgili bütün kişi ve kuruluşlardan istemeye yetkilidir. İlgili kişi ve kuruluşlar istenilen bilgileri vermekle yükümlüdür.” Şeklindedir. Bu Kanun ile; başta Aile Hekimliği Birimleri olmak üzere tüm özel ve resmi sağlık kuruluşlarında tutulan kişi kişisel bilgileri ve sağlık kayıtları Sağlık Bakanlığına elektronik ortamda gönderilmekte idi. Anayasa Mahkemesi 04.12.2014 günü yaptığı toplantıda, bu Kanunu İPTAL etmiş ve iptal kararının Resmi Gazetede yayınlanıncaya kadar ise bu kanunun YÜRÜRLÜLÜĞÜNÜN DURDURULMASINA karar vermiştir. Bu karar uyarınca Sağlık Bakanlığının kişi üzerinden kişinin yazılı onayı olmadan kişisel verileri ve sağlık kayıtlarını toplama yetkisi ortadan kalkmıştır. Diğer bir değişle Sağlık Bakanlığının ve Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Toplum Sağlığı Merkezinin kişi üzerinden kişisel verileri ve sağlık kayıtlarını toplama ile ilgili yasal altyapı kalmamıştır. Bu nedenle aile hekimliği biriminin sağlık kayıtlarını toplama, yazılı veri toplama-elektronik ortamda tutma, değerlendirme yetkisi bulunmamaktadır, kalmamıştır. 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanunu 5 inci maddesi son paragrafında; “…… Aile hekimlerinin kullandığı basılı veya elektronik ortamda tutulan kayıtlar, kişilerin sağlık dosyaları ile raporlar, sevk belgesi ve reçete gibi belgeler resmî kayıt ve evrak niteliğindedir. Bu kayıt ve belgeler, hekimin ayrılması veya kişinin hekim değiştirmesi halinde eksiksiz olarak devredilir. İlgili mevzuatta birinci basamak sağlık kuruluşları ve resmî tabiplerce düzenlenmesi öngörülen her türlü rapor, sevk evrakı, reçete ve sair belgeler, aile hekimliği uygulamasına geçilen yerlerde aile hekimleri tarafından düzenlenir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile aile hekimine kayıtlı ve hizmet alan kişiler için tuttuğu tüm kişisel ve sağlık verileri resmi kayıt ve evrak niteliğindedir. 25.01.2013 tarih ve 28539 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği; “Tutulacak kayıtlar” başlıklı 30 uncu maddesinde; “(1) Aile hekimlerinin kullandığı basılı veya elektronik ortamda tutulan kayıtlar, kişilerin sağlık dosyaları ile raporlar, sevk belgesi ve reçete gibi belgeler resmî kayıt ve evrak niteliğindedir. (2) Kayıtlı kişi sayısı, yapılan hizmetlerin listesi, muayene edilen ve sevk edilen hasta sayısı, kodları ile birlikte konulan teşhisler, reçete içeriği, aşılama, gebe ve lohusa izlemi, bebek ve çocuk izlemi, üreme sağlığı ve bulaşıcı hastalıklar ile ilgili veriler ve Kurum tarafından belirlenen benzeri veriler evrak kayıt kriterlerine göre belirli aralıklarla düzenli olarak basılı veya elektronik ortamda Kuruma bildirilir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi tuttuğu kayıtları kişi vatandaşlık numarası (T.C. numarası) üzerinden Sağlık Bakanlığına göndermekte idi. Anayasa Mahkemesinin aldığı karar uyarınca aile hekiminin kişi vatandaşlık numarası üzerinden Sağlık Bakanlığına veri gönderme yasal alt yapısı ortadan kalkmıştır. Yine aynı Yönetmeliğin; “Kayıtların tutulma şekli ve muhafazası” başlıklı31 inci maddesinde; “(1) Aile hekimi kendisine kayıtlı kişilerin kişisel sağlık dosyalarını tutmakla yükümlüdür. Kayıtların güvenliği ve mahremiyeti aile hekiminin sorumluluğundadır. (2) Denetim sırasında talep edilmesi halinde, aile hekimi hasta haklarına riayet etmek suretiyle kendisine kayıtlı kişilerin dosyalarını göstermek zorundadır. (3) Kişi, kendisi ile ilgili tutulan kayıtların bir nüshasını aile hekiminden talep edebilir. (4) Aile hekimlerinin, lisans hakları Bakanlığa ait olan veya Bakanlıkça belirlenip ilan edilen, standartlara haiz bir aile hekimliği bilgi sistemi yazılımı kullanmaları şarttır. (5) Aile hekimleri, bakmakla yükümlü olduğu vatandaşlara ait bilgi sisteminde tuttuğu tüm verilerin ilgili mevzuatı çerçevesinde gizliliğini, bütünlüğünü, güvenliğini ve mahremiyetini sağlamakla yükümlüdür. ……” hükmü Bulunmaktadır. Bu hükümlerden de anlaşılacağı üzere Aile Hekiminin; kendisine kayıtlı kişilerin, kişisel ve sağlık verilerini tutma, saklama ve güvenliği açısından tek sorumlu olduğu açıktır. Yine Anayasa Mahkemesinin aldığı karar uyarınca Yönetmeliğin 3 inci maddesi (2) numaralı bendinin uygulanması imkânı kalmamıştır. Sonuç olarak; Sağlık Bakanlığı, Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Toplum Sağlığı Merkezinin kişi üzerinden kişisel verileri ve sağlık kayıtlarını toplama ile ilgili yasal altyapı kalmamıştır. Bu nedenle aile hekimliği biriminin sağlık kayıtlarını toplama, yazılı veri toplama-elektronik ortamda tutma, değerlendirme yetkisi bulunmamaktadır, kalmamıştır. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır.Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine bölgedeki sağlık hizmeti sunucularından veri toplamak, yürütülen hizmetlerin kayıt ve istatistiklerini elektronik veya basılı ortamda tutmak, olağanüstü durumlarda bölgedeki sağlık hizmeti sunucularından yazılı olarak da veri toplamak görevi verilemez.

b) Aile hekimini değiştirmek isteyen veya aile hekimine yeni kayıt olmak isteyen bireylerin başvurularını kabul etmek ve mevzuata uygun olması durumunda bu talepleri karşılamak,
c) Bölgesinde ikamet etmesine rağmen aile hekimliğine kaydedilememiş kişilerin, ilgili kurum ve kuruluşlarla koordinasyon içerisinde en uygun aile hekimine kaydedilmelerini sağlamak.

Plan ve program yapma MADDE 11 – (1) TSM’nin plan ve program yapmaya ilişkin görevleri şunlardır:

a) Bölgesindeki toplumun sağlığını korumak ve geliştirmek, sağlık risk ve sorunlarını belirlemek amacıyla program yapmak; Kurumun hazırlamış olduğu plan ve programları sahada yürütmek,
b) Görev tanımına giren konularda bölgesi ile ilgili faaliyet planını hazırlamak, sonuçları izlemek ve değerlendirmek ve altı aylık periyodlarla (Ocak-Temmuz) hazırlayacağı faaliyet plan ve raporlarını müdürlüğe sunmak,
c) Aile sağlığı merkezleri arasında koordinasyonu sağlamak, planlanan hizmetler ile ilgili olarak aile hekimlikleriyle işbirliği içerisinde çalışmalar yapmak,

ç) Aile hekimlerine laboratuvar hizmetleri, görüntüleme hizmetleri ve eğitim konularında destek vermek,

d) Bölgede ihtiyaç duyulan aile sağlığı merkezlerinin veya birimlerinin sayıları ve yerleri ile buralarda çalışacak aile sağlığı çalışanlarının sayılarını planlayarak müdürlüğe sunmak,
e) Bakanlık veya Kurum tarafından gönderilen her türlü materyal, ilaç ve malzemenin aile sağlığı merkezlerine ulaşmasını sağlamak,
f) Aile sağlığı merkezlerinde verilen hizmetlerden kişisel ve toplumsal boyutu olan bebek ve çocuk sağlığı, gebe ve lohusa takibi, aşı, aile planlaması vb. işler için hem aile hekimleri arasında hem de diğer ilgili kurumlar arasında koordinasyonu sağlamak,
g) İkinci basamak sağlık kuruluşlarından geri bildirimlerin yapılması ve değerlendirilmesinde oluşabilecek aksaklıkları tespit ederek bu aksaklıkların giderilmesine dair çalışmalar yapmak,

ğ) Toplum sağlığı merkezi tarafından rutin olarak yapılmayan ancak Bakanlık veya Kurumca yürütülen tarama, kampanya, aşılama hizmetleri gibi işleri, bölgesindeki aile sağlığı merkezleri ile işbirliği içinde yapmak ve/veya yaptırmak. Talep: “ve/veya yaptırmak” ibaresinin iptali gerekmektedir. Gerekçe: 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Ayrıca; 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Denetim, sorumluluk ve mal bildirimi” başlıklı “Madde 6” da “Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları, mevzuat ve sözleşme hükümlerine uygunluk ile diğer konularda Bakanlık, ilgili mülkî idare ve sağlık idaresinin denetimine tâbidir…” hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre AH ve ASE denetimlerini düzenlemektedir. Bu madde de sağlık idaresinden bahsedilmektedir. Toplum Sağlığı Merkezinden söz edilmemektedir. Ayrıca Toplum Sağlığı Merkezi “sağlık idaresi” değildir. Çünkü: 5258 sayılı kanunda sağlık idaresi tanımından ve kimler olduğu konusunda herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Diğer mevzuatlar araştırıldığında ise, -663 sayılı Sağlık Bakanlığı Ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede;

a) “Taşra teşkilatı” başlıklı Madde 25 de “(1) Bakanlığın taşra teşkilâtı; illerde kurulan il sağlık müdürlükleri ile ihtiyaca göre ilçelerde kurulan ilçe sağlık müdürlüklerinden oluşur. (Mülga ikinci cümle: 4/7/2012-6354/ 21 md.)

a) Hizmetin her aşamasında ilgili üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları, özel kuruluşlar ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği yapmak,
b) Bakanlık veya Kurum ile üniversiteler arasında imzalanacak olan protokol esasları çerçevesinde oluşturulacak Eğitim Araştırma Toplum Sağlığı Merkezleri vasıtasıyla, başta halk sağlığı alanında olmak üzere, sağlık personeli yetiştiren üniversitelerde mezuniyet öncesi ve sonrası öğrenim görenler ile Kurum personelinin teorik ve uygulamalı eğitimlerine katkı sağlamak; sağlıkla ilgili programlarda eğitim gören mezuniyet öncesi ve sonrası öğrencilerin toplum sağlığı merkezi ve bölgedeki diğer sağlık kuruluşlarının çalışma ve uygulamalarına katılımlarına destek vermek; halk sağlığı ve epidemiyoloji araştırma görevlileri başta olmak üzere ilgili üniversitelerde eğitim gören araştırma görevlilerinin toplum sağlığı merkezi faaliyetleri içinde görev almalarını sağlamak,
c) Üniversiteler başta olmak üzere bilimsel nitelikte araştırma yapan kurumların, Kurum veya müdürlükle işbirliği içerisinde yapacakları sağlıkla ilgili araştırmaları ve projeleri desteklemek ve katkıda bulunmak,

ç) Kurum veya müdürlük tarafından hazırlanan programlar çerçevesinde bölgesinde çalışan personelin eğitimlerini bölge içi veya dışındaki kurumlar ile işbirliği içinde sağlamak. İzleme ve değerlendirme çalışmaları MADDE 13 – (1) TSM’nin izleme ve değerlendirme çalışmalarına ilişkin görevleri şunlardır:

a) Bölgesindeki hizmet sunucularının verdikleri koruyucu sağlık hizmetlerinin mevzuat/sözleşme hükümlerine uygunluğunu izlemek ve değerlendirmek, hazırlayacağı raporu müdürlüğe iletmek,
b) Bağlı birimlerin hizmetlerine yönelik çalışmalarını ve çalışma düzenine uyumlarını izlemek ve değerlendirmek, hazırlayacağı raporu müdürlüğe iletmek,
c) Bölgesindeki aile hekimliği birimlerinin çalışma düzenine uyumlarını ilgili mevzuatına göre izlemek ve değerlendirmek, hazırladığı raporu müdürlüğe iletmek,

ç) Bölgesinde hizmet veren aile hekimliği birimlerinin çalışmalarını ve kayıtlarını ilgili mevzuatına göre izlemek ve değerlendirmek amacıyla aile sağlığı merkezlerini ziyaret etmek, mevzuatın izin verdiği sınırlar çerçevesinde her türlü kayıtlarına erişmek, elde ettiği verileri ve yaptığı değerlendirmeleri öncelikli olarak aile sağlığı merkezi çalışanlarına yazılı ya da sözlü olarak, ayrıca altışar aylık dönemlerde de müdürlüğe yazılı olarak ya da elektronik ortamda bildirmek, bu görevi yaparken hasta ve çalışan hakları ile kişisel mahremiyetin korunması ilkelerine riayet etmek,

d) Bölgesinde hizmet veren aile hekimliği birimlerinin gezici sağlık hizmeti planlarını bir önceki ayın son haftası içinde aile hekimlerinden almak, plana uyulup uyulmadığını izlemek ve değerlendirmek, hazırladığı raporu müdürlüğe bildirmek,
e) Hasta hakları ile ilgili çalışmaların yürütülmesini sağlamak, yapılan çalışmaları izlemek ve değerlendirmek.

Talep: Madde 13 ün “a) Bölgesindeki hizmet sunucularının verdikleri koruyucu sağlık hizmetlerinin mevzuat/sözleşme hükümlerine uygunluğunu izlemek ve değerlendirmek, hazırlayacağı raporu müdürlüğe iletmek,

b) Bağlı birimlerin hizmetlerine yönelik çalışmalarını ve çalışma düzenine uyumlarını izlemek ve değerlendirmek, hazırlayacağı raporu müdürlüğe iletmek,
c) Bölgesindeki aile hekimliği birimlerinin çalışma düzenine uyumlarını ilgili mevzuatına göre izlemek ve değerlendirmek, hazırladığı raporu müdürlüğe iletmek,

d) Bölgesinde hizmet veren aile hekimliği birimlerinin gezici sağlık hizmeti planlarını bir önceki ayın son haftası içinde aile hekimlerinden almak, plana uyulup uyulmadığını izlemek ve değerlendirmek, hazırladığı raporu müdürlüğe bildirmek,”

Hükümlerinin İptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Denetim, sorumluluk ve mal bildirimi” başlıklı “Madde 6” da “Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları, mevzuat ve sözleşme hükümlerine uygunluk ile diğer konularda Bakanlık, ilgili mülkî idare ve sağlık idaresinin denetimine tâbidir…” hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre AH ve ASE denetimlerini düzenlemektedir. Bu madde de sağlık idaresinden bahsedilmektedir. Toplum Sağlığı Merkezinden söz edilmemektedir. Ayrıca Toplum Sağlığı Merkezi “sağlık idaresi” değildir. Çünkü: 5258 sayılı kanunda sağlık idaresi tanımından ve kimler olduğu konusunda herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Diğer mevzuatlar araştırıldığında ise, -663 sayılı Sağlık Bakanlığı Ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede;

a) “Taşra teşkilatı” başlıklı Madde 25 de “(1) Bakanlığın taşra teşkilâtı; illerde kurulan il sağlık müdürlükleri ile ihtiyaca göre ilçelerde kurulan ilçe sağlık müdürlüklerinden oluşur. (Mülga ikinci cümle: 4/7/2012-6354/ 21 md.)

(2) İl sağlık müdürlüğü, bağlı kuruluşların il teşkilatının koordinasyonunu yapar ve uyumlu çalışmasını gözetir. Sağlık hizmetleri yönünden ilin durumunu Bakanlıkça belirlenen aralıklarla Bakanlığa rapor eder. … (4) İl ve ilçe sağlık müdürlüğü yetki devri çerçevesinde Bakanlıkça yürütülen görevleri il ve ilçe düzeyinde yerine getirir, yapılan düzenlemelere uyumu denetler ve gerekli müeyyideleri uygular. … (6) İlçe sağlık müdürlüğünün kurulmadığı yerlerde sağlık grup başkanlıkları oluşturulabilir. Bu başkanlıklara ayrıca kadro tahsisi yapılmaz ve buralarda gerek duyulan hizmetler ilgili ilçede bulunan personel eliyle yürütülür.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre; Bakanlığın il ve ilçedeki sağlık idaresi; İl Sağlık Müdürü, İlçe Sağlık Müdürü ve Sağlık Grup Başkanı dır. ** “Türkiye Halk Sağlığı Kurumu” başlıklı Madde 26 da “ (1) Bakanlık politika ve hedeflerine uygun olarak, temel sağlık hizmetlerini yürütmekle görevli, Bakanlığa bağlı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu kurulmuştur.” Hükmü bulunmaktadır. ** “Bağlı kuruluşların teşkilatı” başlıklı Madde 35 de “(1) Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu merkez teşkilatından, diğer bağlı kuruluşlar, merkez ve taşra teşkilatından meydana gelir. (Ek cümle: 2/1/2014-6514/5 md.) … (3) Bağlı kuruluşların taşra teşkilatı ilgili mevzuatına göre kurulan hizmet birimlerinden meydana gelir. Bağlı kuruluşlardan Türkiye Halk Sağlığı Kurumunun taşradaki yönetim görevi halk sağlığı müdürlüklerince, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumunun taşradaki yönetim görevi kamu hastane birliklerince Kurumlarına bağlı olarak yerine getirilir.” Hükmü bulunmaktadır. İlgili hükümlerde Sağlık Bakanlığı Taşra Teşkilatı olarak; İl, İlçe Sağlık Müdürlüğü ve Sağlık Grup Başkanlığı belirlenmişken, Toplum Sağlığı Merkezinden bahsedilmemektedir. Bu hükme göre; Aile Hekimliğinden sorumlu olan THSK nun taşra teşkilatı olarak Halk Sağlığı Müdürlüğü olarak belirlenmiştir. Bu tanımdan yola çıkılarak sağlık idaresi olarak Halk Sağlığı Müdürlüğü nünde kabul edilmesi gerekmektedir. 663 sayılı Kanunu hükümlerine bakıldığında; Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü, İlçe Sağlık Müdürlüğü, Sağlık Grup Başkanlığı sağlık idaresi olarak belirlenmiştir. Toplum Sağlığı Merkezi sağlık idaresi DEĞİLDİR.Ayrıca Toplum Sağlığı Merkezinin sağlık idaresi olması ile ilgili bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle Toplum Sağlığı Merkezine denetim yetkisi verilemez. 3) Anayasa Mahkemesi 04.12.2014 tarihinde yaptığı toplantıda aldığı 8 sıra nolu kararda; “G- 6495 sayılı Kanun’un; 73. maddesinin; 1- (h) fıkrasının; …………………………………………………………………… b- (3) numaralı bendiyle değiştirilen 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 47. maddesinin (1), (2) ve (3) numaralı fıkralarının Anayasa’ya aykırı olduklarına ve İPTALLERİNE, kararın Resmi Gazete’ de yayımlanacağı güne kadar YÜRÜRLÜKLERİNİN DURDURULMASINA,” kararını verilmiştir. 6495 sayılı Kanunun ilgili bölümüne bakıldığında; “6495 sayılı Kanunun Madde73; 3)11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 47 nci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. (1) Bakanlık ve bağlı kuruluşları, mevzuatla kendilerine verilen görevleri, e-devlet uygulamalarına uygun olarak daha etkin ve daha hızlı biçimde yerine getirebilmek için, bütün kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarından; sağlık hizmeti alanların, aldıkları sağlık hizmetinin gereği olarak ilgili sağlık kurum ve kuruluşuna vermek zorunda oldukları kişisel bilgileri ve bu kimselere verilen hizmete ilişkin bilgileri her türlü vasıtayla toplamaya, işlemeye ve paylaşmaya yetkilidir. (2) Bakanlık ve bağlı kuruluşları işlediği kişisel sağlık verilerini ilgili üçüncü kişiler ve kamu kurum ve kuruluşları ile ancak bu kişi ve kurumların bu verilere erişebileceği hususunda kanunen yetkili olması hâlinde görevlerini yapmalarına yetecek derecede paylaşabilir. (3) Bakanlık ve bağlı kuruluşları, mevzuatla kendilerine verilen görevleri yerine getirebilmek için gereken bilgileri, kamu ve özel ilgili bütün kişi ve kuruluşlardan istemeye yetkilidir. İlgili kişi ve kuruluşlar istenilen bilgileri vermekle yükümlüdür.” Şeklindedir. Bu Kanun ile; başta Aile Hekimliği Birimleri olmak üzere tüm özel ve resmi sağlık kuruluşlarında tutulan kişi kişisel bilgileri ve sağlık kayıtları Sağlık Bakanlığına elektronik ortamda gönderilmekte idi. Anayasa Mahkemesi 04.12.2014 günü yaptığı toplantıda, bu Kanunu İPTAL etmiş ve iptal kararının Resmi Gazetede yayınlanıncaya kadar ise bu kanunun YÜRÜRLÜLÜĞÜNÜN DURDURULMASINA karar vermiştir. Bu karar uyarınca Sağlık Bakanlığının kişi üzerinden kişinin yazılı onayı olmadan kişisel verileri ve sağlık kayıtlarını toplama yetkisi ortadan kalkmıştır. Diğer bir değişle Sağlık Bakanlığının ve Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Toplum Sağlığı Merkezinin kişi üzerinden kişisel verileri ve sağlık kayıtlarını toplama ile ilgili yasal altyapı kalmamıştır. Bu nedenle aile hekimliği biriminin sağlık kayıtlarını toplama, yazılı veri toplama-elektronik ortamda tutma, değerlendirme yetkisi bulunmamaktadır, kalmamıştır. 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanunu 5 inci maddesi son paragrafında; “…… Aile hekimlerinin kullandığı basılı veya elektronik ortamda tutulan kayıtlar, kişilerin sağlık dosyaları ile raporlar, sevk belgesi ve reçete gibi belgeler resmî kayıt ve evrak niteliğindedir. Bu kayıt ve belgeler, hekimin ayrılması veya kişinin hekim değiştirmesi halinde eksiksiz olarak devredilir. İlgili mevzuatta birinci basamak sağlık kuruluşları ve resmî tabiplerce düzenlenmesi öngörülen her türlü rapor, sevk evrakı, reçete ve sair belgeler, aile hekimliği uygulamasına geçilen yerlerde aile hekimleri tarafından düzenlenir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile aile hekimine kayıtlı ve hizmet alan kişiler için tuttuğu tüm kişisel ve sağlık verileri resmi kayıt ve evrak niteliğindedir. 25.01.2013 tarih ve 28539 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği; “Tutulacak kayıtlar” başlıklı 30 uncu maddesinde; “(1) Aile hekimlerinin kullandığı basılı veya elektronik ortamda tutulan kayıtlar, kişilerin sağlık dosyaları ile raporlar, sevk belgesi ve reçete gibi belgeler resmî kayıt ve evrak niteliğindedir. (2) Kayıtlı kişi sayısı, yapılan hizmetlerin listesi, muayene edilen ve sevk edilen hasta sayısı, kodları ile birlikte konulan teşhisler, reçete içeriği, aşılama, gebe ve lohusa izlemi, bebek ve çocuk izlemi, üreme sağlığı ve bulaşıcı hastalıklar ile ilgili veriler ve Kurum tarafından belirlenen benzeri veriler evrak kayıt kriterlerine göre belirli aralıklarla düzenli olarak basılı veya elektronik ortamda Kuruma bildirilir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi tuttuğu kayıtları kişi vatandaşlık numarası (T.C. numarası) üzerinden Sağlık Bakanlığına göndermekte idi. Anayasa Mahkemesinin aldığı karar uyarınca aile hekiminin kişi vatandaşlık numarası üzerinden Sağlık Bakanlığına veri gönderme yasal alt yapısı ortadan kalkmıştır. Yine aynı Yönetmeliğin; “Kayıtların tutulma şekli ve muhafazası” başlıklı31 inci maddesinde; “(1) Aile hekimi kendisine kayıtlı kişilerin kişisel sağlık dosyalarını tutmakla yükümlüdür. Kayıtların güvenliği ve mahremiyeti aile hekiminin sorumluluğundadır. (2) Denetim sırasında talep edilmesi halinde, aile hekimi hasta haklarına riayet etmek suretiyle kendisine kayıtlı kişilerin dosyalarını göstermek zorundadır. (3) Kişi, kendisi ile ilgili tutulan kayıtların bir nüshasını aile hekiminden talep edebilir. (4) Aile hekimlerinin, lisans hakları Bakanlığa ait olan veya Bakanlıkça belirlenip ilan edilen, standartlara haiz bir aile hekimliği bilgi sistemi yazılımı kullanmaları şarttır. (5) Aile hekimleri, bakmakla yükümlü olduğu vatandaşlara ait bilgi sisteminde tuttuğu tüm verilerin ilgili mevzuatı çerçevesinde gizliliğini, bütünlüğünü, güvenliğini ve mahremiyetini sağlamakla yükümlüdür. ……” hükmü Bulunmaktadır. Bu hükümlerden de anlaşılacağı üzere Aile Hekiminin; kendisine kayıtlı kişilerin, kişisel ve sağlık verilerini tutma, saklama ve güvenliği açısından tek sorumlu olduğu açıktır. Yine Anayasa Mahkemesinin aldığı karar uyarınca Yönetmeliğin 3 inci maddesi (2) numaralı bendinin uygulanması imkânı kalmamıştır. Sonuç olarak; Sağlık Bakanlığı, Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Toplum Sağlığı Merkezinin kişi üzerinden kişisel verileri ve sağlık kayıtlarını toplama ile ilgili yasal altyapı kalmamıştır. Bu nedenle aile hekimliği biriminin sağlık kayıtlarını toplama, yazılı veri toplama-elektronik ortamda tutma, değerlendirme yetkisi bulunmamaktadır, kalmamıştır. Bulaşıcı hastalıklar, bağışıklama ve salgın kontrolü MADDE 14 – (1) TSM’nin bulaşıcı hastalıklar, bağışıklama ve salgın kontrolüne ilişkin görevleri şunlardır:

a) Bakanlığın veya Kurumun yürüttüğü programlara uygun olarak; bölgesindeki bulaşıcı hastalık ve bağışıklama verilerini toplamak, kayıtlarını tutmak, değerlendirmek, ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak gerekli tüm tedbirleri almak ve/veya alınmasını sağlamak ve tüm düzeylerde geri bildirim yapmak,

Talep: “…bölgesindeki bulaşıcı hastalık ve bağışıklama verilerini toplamak, kayıtlarını tutmak, değerlendirmek,..” ibarelerinin iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez. 3) Anayasa Mahkemesi 04.12.2014 tarihinde yaptığı toplantıda aldığı 8 sıra nolu kararda; “G- 6495 sayılı Kanun’un; 73. maddesinin; 1- (h) fıkrasının; …………………………………………………………………… b- (3) numaralı bendiyle değiştirilen 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 47. maddesinin (1), (2) ve (3) numaralı fıkralarının Anayasa’ya aykırı olduklarına ve İPTALLERİNE, kararın Resmi Gazete’ de yayımlanacağı güne kadar YÜRÜRLÜKLERİNİN DURDURULMASINA,” kararını verilmiştir. 6495 sayılı Kanunun ilgili bölümüne bakıldığında; “6495 sayılı Kanunun Madde73; 3)11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 47 nci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. (1) Bakanlık ve bağlı kuruluşları, mevzuatla kendilerine verilen görevleri, e-devlet uygulamalarına uygun olarak daha etkin ve daha hızlı biçimde yerine getirebilmek için, bütün kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarından; sağlık hizmeti alanların, aldıkları sağlık hizmetinin gereği olarak ilgili sağlık kurum ve kuruluşuna vermek zorunda oldukları kişisel bilgileri ve bu kimselere verilen hizmete ilişkin bilgileri her türlü vasıtayla toplamaya, işlemeye ve paylaşmaya yetkilidir. (2) Bakanlık ve bağlı kuruluşları işlediği kişisel sağlık verilerini ilgili üçüncü kişiler ve kamu kurum ve kuruluşları ile ancak bu kişi ve kurumların bu verilere erişebileceği hususunda kanunen yetkili olması hâlinde görevlerini yapmalarına yetecek derecede paylaşabilir. (3) Bakanlık ve bağlı kuruluşları, mevzuatla kendilerine verilen görevleri yerine getirebilmek için gereken bilgileri, kamu ve özel ilgili bütün kişi ve kuruluşlardan istemeye yetkilidir. İlgili kişi ve kuruluşlar istenilen bilgileri vermekle yükümlüdür.” Şeklindedir. Bu Kanun ile; başta Aile Hekimliği Birimleri olmak üzere tüm özel ve resmi sağlık kuruluşlarında tutulan kişi kişisel bilgileri ve sağlık kayıtları Sağlık Bakanlığına elektronik ortamda gönderilmekte idi. Anayasa Mahkemesi 04.12.2014 günü yaptığı toplantıda, bu Kanunu İPTAL etmiş ve iptal kararının Resmi Gazetede yayınlanıncaya kadar ise bu kanunun YÜRÜRLÜLÜĞÜNÜN DURDURULMASINA karar vermiştir. Bu karar uyarınca Sağlık Bakanlığının kişi üzerinden kişinin yazılı onayı olmadan kişisel verileri ve sağlık kayıtlarını toplama yetkisi ortadan kalkmıştır. Diğer bir değişle Sağlık Bakanlığının ve Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Toplum Sağlığı Merkezinin kişi üzerinden kişisel verileri ve sağlık kayıtlarını toplama ile ilgili yasal altyapı kalmamıştır. Bu nedenle aile hekimliği biriminin sağlık kayıtlarını toplama, yazılı veri toplama-elektronik ortamda tutma, değerlendirme yetkisi bulunmamaktadır, kalmamıştır. 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanunu 5 inci maddesi son paragrafında; “…… Aile hekimlerinin kullandığı basılı veya elektronik ortamda tutulan kayıtlar, kişilerin sağlık dosyaları ile raporlar, sevk belgesi ve reçete gibi belgeler resmî kayıt ve evrak niteliğindedir. Bu kayıt ve belgeler, hekimin ayrılması veya kişinin hekim değiştirmesi halinde eksiksiz olarak devredilir. İlgili mevzuatta birinci basamak sağlık kuruluşları ve resmî tabiplerce düzenlenmesi öngörülen her türlü rapor, sevk evrakı, reçete ve sair belgeler, aile hekimliği uygulamasına geçilen yerlerde aile hekimleri tarafından düzenlenir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile aile hekimine kayıtlı ve hizmet alan kişiler için tuttuğu tüm kişisel ve sağlık verileri resmi kayıt ve evrak niteliğindedir. 25.01.2013 tarih ve 28539 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği; “Tutulacak kayıtlar” başlıklı 30 uncu maddesinde; “(1) Aile hekimlerinin kullandığı basılı veya elektronik ortamda tutulan kayıtlar, kişilerin sağlık dosyaları ile raporlar, sevk belgesi ve reçete gibi belgeler resmî kayıt ve evrak niteliğindedir. (2) Kayıtlı kişi sayısı, yapılan hizmetlerin listesi, muayene edilen ve sevk edilen hasta sayısı, kodları ile birlikte konulan teşhisler, reçete içeriği, aşılama, gebe ve lohusa izlemi, bebek ve çocuk izlemi, üreme sağlığı ve bulaşıcı hastalıklar ile ilgili veriler ve Kurum tarafından belirlenen benzeri veriler evrak kayıt kriterlerine göre belirli aralıklarla düzenli olarak basılı veya elektronik ortamda Kuruma bildirilir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi tuttuğu kayıtları kişi vatandaşlık numarası (T.C. numarası) üzerinden Sağlık Bakanlığına göndermekte idi. Anayasa Mahkemesinin aldığı karar uyarınca aile hekiminin kişi vatandaşlık numarası üzerinden Sağlık Bakanlığına veri gönderme yasal alt yapısı ortadan kalkmıştır. Yine aynı Yönetmeliğin; “Kayıtların tutulma şekli ve muhafazası” başlıklı31 inci maddesinde; “(1) Aile hekimi kendisine kayıtlı kişilerin kişisel sağlık dosyalarını tutmakla yükümlüdür. Kayıtların güvenliği ve mahremiyeti aile hekiminin sorumluluğundadır. (2) Denetim sırasında talep edilmesi halinde, aile hekimi hasta haklarına riayet etmek suretiyle kendisine kayıtlı kişilerin dosyalarını göstermek zorundadır. (3) Kişi, kendisi ile ilgili tutulan kayıtların bir nüshasını aile hekiminden talep edebilir. (4) Aile hekimlerinin, lisans hakları Bakanlığa ait olan veya Bakanlıkça belirlenip ilan edilen, standartlara haiz bir aile hekimliği bilgi sistemi yazılımı kullanmaları şarttır. (5) Aile hekimleri, bakmakla yükümlü olduğu vatandaşlara ait bilgi sisteminde tuttuğu tüm verilerin ilgili mevzuatı çerçevesinde gizliliğini, bütünlüğünü, güvenliğini ve mahremiyetini sağlamakla yükümlüdür. ……” hükmü Bulunmaktadır. Bu hükümlerden de anlaşılacağı üzere Aile Hekiminin; kendisine kayıtlı kişilerin, kişisel ve sağlık verilerini tutma, saklama ve güvenliği açısından tek sorumlu olduğu açıktır. Yine Anayasa Mahkemesinin aldığı karar uyarınca Yönetmeliğin 3 inci maddesi (2) numaralı bendinin uygulanması imkânı kalmamıştır. Sonuç olarak; Sağlık Bakanlığı, Sağlık Müdürlüğü, Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Toplum Sağlığı Merkezinin kişi üzerinden kişisel verileri ve sağlık kayıtlarını toplama ile ilgili yasal altyapı kalmamıştır. Bu nedenle aile hekimliği biriminin sağlık kayıtlarını toplama, yazılı veri toplama-elektronik ortamda tutma, değerlendirme yetkisi bulunmamaktadır, kalmamıştır.

b) Bakanlığın veya Kurumun bulaşıcı hastalıklar sürveyansı ve bağışıklama mevzuatına uygun olarak tüm sağlık kurum ve kuruluşlarının bulaşıcı hastalık ve bağışıklamaya ilişkin bildirimlerinin uygunluğunu izlemek ve kalitesini değerlendirmek, geri bildirimlerde bulunmak, bildirimlerde sorun tespit edildiğinde gerekli müdahaleleri yapmak ve/veya gereği için müdürlüğe rapor etmek,
c) Mevzuatla belirlenen bulaşıcı hastalık olgularına yönelik filyasyon çalışmalarını yürütmek ve kayıtlarını tutmak; bu çalışmaları yürütürken, müdürlüğün gerekli gördüğü durumlarda, ilgili aile hekimlerini filyasyon ekibine katarak belirlenen sorunlara yönelik gerekli önlemleri almak veya aldırmak; kişinin kayıtlı olduğu aile hekimi başka bir toplum sağlığı merkezinin bölgesinde ise yapılan filyasyon sonucunu ilgili toplum sağlığı merkezine bildirmek,

Talep: Yukarıdaki maddenin “….ilgili aile hekimlerini filyasyon ekibine katarak belirlenen sorunlara yönelik gerekli önlemleri almak veya aldırmak…” ibarelerinin iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez. ç) Bölgenin aşı ve antiserum ile ilgili lojistik malzeme ihtiyacını belirlemek; müdürlük tarafından tedarik edilen aşı, ilaç, antiserum ve diğer malzemeleri usulüne uygun olarak saklamak; müdürlük ile koordineli olarak bunların, bağışıklama hizmeti veren tüm sağlık kurum ve kuruluşlarına dağıtımının yapılmasını sağlamak,

d) Soğuk zincir sisteminin düzgün olarak işlemesini sağlamak; en az aylık periyotlarla, bağışıklama hizmeti veren tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında izleme ve değerlendirme yapmak, tespit ettiği soğuk zincir kırılmalarını müdürlüğe bildirmek,

Talep: “..bağışıklama hizmeti veren tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında izleme ve değerlendirme yapmak,..” ibaresinin iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez. 3) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Denetim, sorumluluk ve mal bildirimi” başlıklı “Madde 6” da “Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları, mevzuat ve sözleşme hükümlerine uygunluk ile diğer konularda Bakanlık, ilgili mülkî idare ve sağlık idaresinin denetimine tâbidir…” hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre AH ve ASE denetimlerini düzenlemektedir. Bu madde de sağlık idaresinden bahsedilmektedir. Toplum Sağlığı Merkezinden söz edilmemektedir. Ayrıca Toplum Sağlığı Merkezi “sağlık idaresi” değildir. Çünkü: 5258 sayılı kanunda sağlık idaresi tanımından ve kimler olduğu konusunda herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Diğer mevzuatlar araştırıldığında ise, -663 sayılı Sağlık Bakanlığı Ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede;

a) “Taşra teşkilatı” başlıklı Madde 25 de “(1) Bakanlığın taşra teşkilâtı; illerde kurulan il sağlık müdürlükleri ile ihtiyaca göre ilçelerde kurulan ilçe sağlık müdürlüklerinden oluşur. (Mülga ikinci cümle: 4/7/2012-6354/ 21 md.)

e) Bağışıklama hizmetleri ve tüberkülin cilt testi (PPD) konusunda sağlık personeli eğitimlerini planlamak, eğitimleri vermek veya verilmesini sağlamak,
f) Genişletilmiş bağışıklama programı kapsamında aile hekimleri tarafından uygulanan bağışıklama hizmetlerinin izleme ve değerlendirmesini yapmak,

Talep: Bu maddenin tümü ile iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez.

g) Konu ile ilgili mevzuata göre belli yaş ve nüfus gruplarına uygulanan (okul çağı yaş grubu gibi) aşılamalar ve destek aşılamalarını aile sağlığı merkezleriyle işbirliği içerisinde yürütmek,

ğ) Okul çağı, hac ve umre, hareketli nüfus (tarım işçileri, göçmenler gibi) ve riskli bölgede salgın kontrolü aşılamaları dahil destek aşılama çalışmalarını aile sağlığı merkezleri ile işbirliği içerisinde yürütmek ya da yürütülmesini sağlamak, bu çalışmalara bölgesindeki sağlık çalışanlarının aktif olarak katılımını sağlamak ve takibini yapmak, Talep: “…aile sağlığı merkezleri ile işbirliği içerisinde yürütmek ya da yürütülmesini sağlamak…” ibaresinin iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez.

h) Aşı sonrası istenmeyen etki (ASİE) bildirimi olması halinde ASİE formunun eksiksiz olarak doldurulmasını sağlamak ve müdürlüğe bildirmek,

ı) Gerekli durumlarda aşı, antiserum ve ilaçlar ile ilgili materyalden numune alınmasını ve müdürlüğe gönderilmesini sağlamak,

i) Aile hekimlerinin ve aile sağlığı elemanlarının bulaşıcı hastalıklar, salgın kontrolü, sürveyans ve bağışıklama hizmetleri konusundaki teorik ve uygulamalı eğitimlerini müdürlük ile koordineli olarak planlamak ve uygulanmasını sağlamak,

Talep: “..ve uygulanmasını sağlamak.” İbaresinin iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez.

j) Kurum tarafından gerekli görüldüğü hallerde gerçekleştirilen aşı kampanyalarını veya aşı uygulamalarını kendi bölgesinde yapmak veya yapılmasını sağlamak, bu çalışmalara bölgesindeki sağlık çalışanlarının aktif olarak katılımının takibini yapmak,
k) Bölgesinde bulaşıcı hastalık salgınına neden olabilecek faktörleri tespit etmek ve izlemek; konu hakkında gerekli önlemleri almak ve/veya alınması için ilgili kurumlarla işbirliği yapmak,
l) Bulaşıcı hastalıklar konusunda halk eğitimi çalışmalarını planlamak ve yürütmek,
m) Bölgesinde bulaşıcı hastalık salgını olduğunda, ilgili mevzuatına göre, aile hekimleriyle birlikte, tüm sağlık kuruluşları ve ilgili diğer kuruluşlarla işbirliği yaparak her türlü salgın kontrol önlemlerini almak; bölgesindeki sağlık çalışanlarını, ilgili kurum ve kuruluş çalışanlarını ve halkı bilgilendirerek kişi ve toplum farkındalığı oluşturmak; ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından alınan tedbirleri izlemek ve sürdürülmesini sağlamak,
n) Bildirimi zorunlu hastalıklar listesinde yer alan bulaşıcı hastalıkların bildirimlerini kabul etmek; bildirimlerde sorun var ise bunları saptamak ve iyileştirilmesini sağlamak,
o) Ulusal Hastalık Kontrol Programları çerçevesindeki özel sürveyans çalışmalarını yürütmek; numune nakline yönelik özel besiyerleri, numune nakil kapları gibi özellikli malzemeleri, müdürlükten temin ederek aile hekimleri ve ilgili birimlere ulaştırmak; numunelerin uygun yöntemlerle alınma durumunu izlemek ve değerlendirmek, numunelerin müdürlüğe uygun koşullarda naklini sağlamak,

ö) Kurum ve müdürlük tarafından bazı bulaşıcı hastalıklara veya bulaşıcı hastalık komplikasyonlarına yönelik olarak temin edilen ilaçların aile hekimleri ve/veya diğer sağlık kurum ve kuruluşları aracılığıyla ilgili kişilere ulaşmasını sağlamak,

p) Pandemilere (grip, SARS gibi) yönelik bölgesel planları yaparak müdürlüğün onayına sunmak; bu planları aile hekimleri ile paylaşmak ve takibini yapmak,
r) Bölgesinde bulaşıcı hastalıklar ve bağışıklama hizmetleri konusunda yapılacak olan saha araştırmalarına katılmak ve destek sağlamak; gerektiğinde bölgesinde sunulan sağlık hizmetlerini değerlendirmek amacıyla saha araştırmaları planlamak ve gerekli izinleri alarak yapmak,
s) Bölgesinde görülme ihtimali olan veya görülen bulaşıcı hastalıkların önlenmesine yönelik çalışmalarda ilgili birim, kurum ve kuruluşlarla her türlü iş birliğini yapmak,

ş) Bulaşıcı hastalıklar alanında mevzuat ile öngörülen diğer görevleri yapmak. Tüberküloz kontrol hizmetleri MADDE 15 – (1) TSM’nin tüberküloz (verem) kontrol hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Aile hekimi tarafından sevk edilen veya toplum sağlığı merkezine bildirilen bölgesindeki şüpheli kişinin kayıtlarını tutmak ve takip etmek,
b) Hastane tarafından kesin tanısı konulan ve toplum sağlığı merkezine bildirilen verem hastalarının bilgilerini tüberkülozlu hastalar listesine kaydetmek, tedavisi ve izlenmesini programlamak ve bu bilgileri, tanı konulan kişinin kayıtlı olduğu aile hekimine ve müdürlüğe bildirmek,
c) Verem tanısı konmuş hastaların ve koruma tedavisine alınmış temaslıların ilaçlarını aylık olarak, kayıtlı olduğu aile hekimine veya doğrudan gözetimli tedavi uygulama gözetmenine ulaştırmak; aile hekiminin veya gözetmenin, belirlenen programa uygun olarak hastasını izlemesini, ilaçlarını doğrudan gözetim ile vermesini ve kontrolünü düzenli olarak yapmasını sağlamak; müdürlük tarafından bu iş ve işlemlere yönelik olarak yapılan denetimlere katkı vermek,

ç) Verem hastalarının ve temaslılarının, tanı ve izlenmesi amacıyla balgam incelemesi, röntgen ve diğer tanı hizmetlerini yürütmek veya bu işler için kişileri ilgili sağlık kuruluşuna sevk ederek takibini yapmak,

d) Sağlık personeli, hasta ve hasta yakınlarına yönelik olarak belli aralıklarla eğitim programları düzenlemek,
e) Her ay yeni tedaviye alınan, tedavide olan, tedaviden çıkan, ilaçsız kontrole ayrılan, korumaya alınan ve korumadan çıkanlardan ve veremli hastaların temaslılarından kontrolü gerekenleri, kişinin kayıtlı olduğu aile hekimine bildirmek; aile hekimleriyle işbirliği içinde çalışarak bu hizmetlerin yürütülmesini sağlamak,
f) Uyumsuz hastaları, gerekli tedbirlerin alınması için müdürlüğe bildirmek ve uygun önlemlerin alınmasında görev almak.

Zoonotik ve vektörel hastalıkların kontrolü MADDE 16 – (1) TSM’ninzoonotik ve vektörel hastalıkların kontrolü hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Zoonotik ve vektörel hastalıklarla ilgili olarak Bakanlığın öngördüğü çalışmaları yapmak, ilgili kuruluşlarla iş birliğinde bulunmak ve verileri müdürlüğe iletmek,
b) Müdürlüğün koordinasyonunda zoonotik ve vektörel hastalıklar ile ilgili plan ve program yapmak; bu kapsamda ilaçlı tedavi, vektör mücadelesi gibi çalışmaları planlamak, uygulamak ya da uygulanması için önlemler almak,
c) Bakanlıkça yürütülen programlar çerçevesinde, belirlenen zoonotik ve vektörel hastalıklarla ilgili gerekli tetkik ve tedavilerin sağlık kuruluşlarında veya yerinde yapılmasını sağlamak,

ç) Sıtma sürveyans çalışmalarını planlamak, koordine etmek ve raporlamak,

d) İlgili mevzuata göre zoonotik ve vektörel hastalık bildirimlerini yapmak,
e) Özel programı bulunan zoonotik ve vektörel hastalıklarla ilgili olarak Bakanlıkça tedarik edilen, tedavide kullanılan ilaç ve malzemelerin dağıtımını, kullanımını ve kontrolünü sağlamak,
f) Hastaların tedavi sürecini aile hekimleri ile koordineli olarak takip etmek ve müdürlüğe bildirmek,
g) Belli aralıklarla sağlık personeli, hasta ve hasta yakınlarına Bakanlıkça planlanan eğitim programlarını düzenlemek.

Erken uyarı ve cevap sistemine ilişkin hizmetler MADDE 17 – (1) TSM’nin erken uyarı ve cevap sistemine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Bölgesindeki akut halk sağlığı tehditlerini tespit ederek risklerini değerlendirmek ve müdürlüğün koordinasyonunda uygun kontrol önlemlerini, ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisinde uygulamak ya da uygulanmasını sağlamak,
b) Bu kapsamda yapılan hizmetleri, mevzuatta belirlenen standartlara göre yürütmek ve kayıt altına almak.

Bulaşıcı olmayan hastalıkların kontrolüne ilişkin hizmetler MADDE 18 – (1) TSM’nin bulaşıcı olmayan hastalıkların kontrolüne ilişkin görevleri şunlardır:

a) Kurumun kanser, ruh sağlığı, kronik hastalıklar ve risk faktörleri konularında önleme, koruma, erken tanı ve kontrolüne yönelik olarak düzenlediği proje ve programları bölgede yürütmek ve/veya yürütülmesini sağlamak,
b) Kanser, ruh sağlığı, kronik hastalıklar ve ilişkili risk faktörlerine yönelik eğitim ve rehberlik hizmetleri vermek,
c) Bölgedeki sağlık kuruluşlarının (aile hekimliği birimleri, kamu hastaneleri, üniversite hastaneleri, özel sağlık kuruluşları gibi) kanser, ruh sağlığı, kronik hastalıklar ve ilişkili risk faktörleri (tütün kullanımı, obezite, beslenme yetersizliği, fiziksel inaktivite, alkol kullanımı gibi) ile ilgili verilerini ve bilimsel çalışmalarını izlemek, epidemiyolojik çalışma yapmak veya yapılmasını sağlamak,

Talep: “…veya yapılmasını sağlamak” ibaresinin iptali gerekmetedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez. ç) Bölgede sık görülen hastalık ve durumları belirleyerek bunların önlenmesi için programlar geliştirmek, geliştirilmiş olan programları uygulamak veya bölgedeki sağlık kuruluşları ve diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak uygulanmasını sağlamak. Talep: “…uygulanmasını sağlamak” ibaresinin iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez. Kadın ve üreme sağlığı hizmetleri MADDE 19 – (1) TSM’nin kadın ve üreme sağlığı hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Kadın ve üreme sağlığı hizmetleri hakkında topluma yönelik eğitim programlarını planlamak ve uygulamak,
b) Aile hekimliği birimleri tarafından verilen kadın ve üreme sağlığı hizmetlerinin, koruyucu sağlık hizmetleri ilkelerine uygun biçimde verilmesini sağlamak,

Talep: b) bölümünün tümü ile iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez.

c) Aile hekimleri ve/veya aile sağlığı elemanlarına üreme sağlığı, rahim içi araç uygulaması ve ilgili diğer teorik ve beceri kazandırma eğitimlerini vermek veya verilmesini sağlamak,

ç) Bölgesindeki sağlık kuruluşlarının (aile hekimliği birimleri, kamu hastaneleri, üniversite hastaneleri, özel sağlık kuruluşları gibi) kadın ve üreme sağlığı hizmetleri ile ilgili verilerini ve bilimsel çalışmalarını izlemek ve değerlendirmek, Talep: ç) bölümünün tümü ile iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez.

d) Evlilik öncesi danışmanlık hizmeti vermek ve evlilik işlemi için gerekli sağlık raporunun aile hekimlerince verilmesini sağlamak,

Talep: “….evlilik işlemi için gerekli sağlık raporunun aile hekimlerince verilmesini sağlamak,” bölümünün iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez.

e) Üreme sağlığı hizmeti sunan sağlık personelini iş başında izlemek ve değerlendirmek,

Talep: e) bölümünün tümü ile iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez.

f) Kadın ve üreme sağlığı hizmetlerinin daha etkin yürütülebilmesi için yerel idareciler ve toplum liderleri başta olmak üzere ilgili kişi, kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak ve verilecek hizmetleri planlamak,
g) Bu alanda Bakanlıkça planlanan programları yürütmek ve yürütülmesini sağlamak.

Talep: “….ve yürütülmesini sağlamak.” İbaresinin iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez. Ulusal programlar ile ilgili hizmetler MADDE 20 – (1) TSM’nin ulusal programlara ilişkin görevleri şunlardır:

a) Bakanlık veya müdürlük tarafından gerekli görüldüğü hallerde; uygulanan aşı kampanyalarını kendi bölgesinde yapmak ve/veya yapılmasını sağlamak, bu çalışmalara, ihtiyaca göre, bölgedeki sağlık çalışanlarının aktif olarak katılımını temin etmek,

Talep: “…ve/veya yapılmasını sağlamak” ibaresinin iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Tanımlar” başlıklı Madde 2 de “Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre aile hekimi kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis ve rehabilite edici sağlık hizmeti vermektedir. Sayılan görevleri aile hekimi yerine getirmektedir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez.

b) Ulusal Tütün Kontrolü Programı kapsamında kendi bölgesinde ve/veya müdürlüğün uygun göreceği yerlerde tütün ve diğer bağımlılık yapıcı maddelerle ilgili denetim faaliyetlerinin yapılmasını ve takibini sağlamak,
c) Bakanlık tarafından kararlaştırılan ulusal ya da bölgesel programları yürütmek ve/veya yürütülmesini sağlamak.

Adli tıbbi hizmetler ve ölüm kayıt hizmetleri MADDE 21 – (1) TSM’nin adli tıbbi hizmetler ve ölüm kayıt hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Adli Tıp Kurumunun doğrudan hizmet vermediği yerlerde, adli tıbbi hizmetler konusunda Cumhuriyet Savcılığı, ilçe sağlık müdürlüğü, aile hekimliği birimleri ve diğer sağlık kurum ve kuruluşları ile işbirliği içinde çalışarak bu hizmetlerin 25/1/2013 tarihli ve 28539 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği çerçevesinde yürütülmesi sağlamak,
b) Ölüm kayıt hizmetlerine dair iş ve işlemleri, 19/1/2010 tarihli ve 27467 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mezarlık Yerlerinin İnşaası ile Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda yürütmek.

Acil sağlık hizmetleri MADDE 22 – (1) TSM’nin acil sağlık hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Görev tanımı içerisinde yer alan hizmetleri almak üzere başvuranlardan ihtiyacı olanlara, bulundurdukları ekipmanlar ölçüsünde acil sağlık hizmeti sunmak ve bu hastaları acil sağlık komuta kontrol merkezine bildirmek,
b) Müdürlükçe entegre sağlık hizmeti sunulan yerler kapsamına alınan ilçelerde, ilgili mevzuatı doğrultusunda acil sağlık hizmetlerini planlayarak uygulamak ve uygulatmak,
c) Bölgesindeki acil sağlık hizmetleri istasyonlarına ilgili mevzuatı doğrultusunda gerekli lojistik desteği vermek.

Kaza ve yaralanmalardan korunma hizmetleri MADDE 23 – (1) TSM’nin kaza ve yaralanmalardan korunma hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) İlçe sağlık müdürlüğü ile işbirliği içerisinde, ilk yardım bilinci oluşturmak üzere bölgesindeki halka yönelik olarak eğitim çalışmaları planlamak ve uygulamak,
b) Günlük hayatta karşılaşılabilecek kazalar ve riskli durumlar hakkında halkın bilinç seviyesini yükseltmeye yönelik çalışmalar yapmak.

Görüntüleme ve laboratuvar hizmetleri MADDE 24 – (1) TSM’nin görüntüleme ve laboratuvar hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Aile sağlığı merkezlerinde yapılamayan görüntüleme ve laboratuvar hizmetlerini müdürlüğün planlamaları doğrultusunda yapmak veya müdürlük tarafından uygun görülen bir sağlık kuruluşunun laboratuvarlarında yapılmasını sağlamak,

Talep: a) bölümünün maddesinin tümü ile iptali gerekmektedir. Gerekçe: 1) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Personelin statüsü ve malî haklar” başlıklı Madde 3 de “……Aile hekimlerince talep edilen tetkik ve sarf malzemelerinin giderleri halk sağlığı müdürlükleri tarafından hak sahiplerine ayrıca ödenir.” Hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre Aile Hekimlerince talep edilen tetkik ve sarf malzemelerinin nerden sağlanacağı konusunda veya Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından sağlanması konusunda bir hüküm yoktur. Aile Hekimi madde hükmüne göre Sağlık Bakanlığının ruhsat verdiği özel ve resmi laboratuvarlardan hizmet alma hakkına bu sahiptir. Çünkü Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından verilen hizmetlere karşı alınan bedel ile özel sağlık kuruluşlarından alınan aynı hizmete ödenen bedel aynıdır. Ayrıca Kanun da verilmeyen bir yetki laboratuvar hizmetinin sadece Müdürlüğünün planlamasında verilmesi hükmü kanuna aykırıdır. Aile Hekimi Sağlık Bakanlığından onaylı (kamu da dahil) her laboratuvardan hizmet alabilir ve bu kısıtlanamaz. Ruhsatlı laboratuvardan alınan hizmetin karşılığı da müdürlük tarafından ödenmek zorundadır. Açıklanmaya çalışılan gerekçelerden dolayı bu hüküm tümü ile iptal edilmelidir. 2) 5258 sayılı AH Uygulama Kanunu “Hizmetin esasları” başlıklı Madde 5 de “… Aile hekimliği hizmetleri dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetleri toplum sağlığı merkezleri tarafından verilir ve bu merkezlerin organizasyonu, kadroları, görevleri ile çalışma usûl ve esasları Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenir. …” Hükmü bulunmaktadır. Bu hüküm ile Toplum Sağlığı Merkezlerinden bahsedilmektedir. Dikkati çeken husus; Toplum Sağlığı Merkezlerinin, aile hekimliği dışında kalan birinci basamak sağlık hizmetlerini verecek bir birim olacağı öngörülmesi, ayrı bir sağlık idaresi olarak belirlenmemesidir. Sadece hizmet alanında aile hekimliği birimleri gibi ayrıca bir hizmet birimi tanımlanmıştır. Diğer bir değişle Aile Hekimliği Uygulamasındaki verilen hizmetlerle ve aile hekimliği ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezinin bir görevi, ilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle Aile Hekimliği Uygulamaları ile ilgili Toplum Sağlığı Merkezlerine herhangi bir yetki, denetleme, kayıtları ulaşma ve izleme görevi verilemez.

b) İhtiyaç duyulan yerlerde, toplum sağlığı merkezleri bünyesinde halk sağlığına yönelik laboratuvar hizmetleri vermek.

Çevre sağlığı hizmetleri MADDE 25 – (1) TSM’nin çevre sağlığı hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Bölgesinde insan sağlığı ile ilgili her türlü çevre şartlarını izlemek ve değerlendirmek, önlem alınması gereken durumlarda ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak,
b) İçme ve kullanma sularının kontrolünü yaparak bölgesindeki yerleşim birimlerinde bulunan su kaynaklarının envanterini çıkarmak,
c) İlgili mevzuata göre; bölgesinde yıllık ve aylık olarak yapılacak olan bakiye klor ölçüm sayısı ile kontrol ve denetim izleme sayısına göre hedefleri belirlemek, numune almak; verileri, veri toplama sistemine işlemek ve analiz sonuçlarını değerlendirmek; tespit edilen uygunsuzluklara ilişkin ilgili kurum ve kuruluşları bilgilendirmek ve uygunsuzluğun giderilmesi için alınacak önlemleri takip etmek,

ç) İlgili mevzuata göre; yüzme sezonu içerisinde, yüzme amaçlı kullanılan deniz ve/veya göl suyundan müdürlük tarafından planlanan numune alma takvimine göre numune almak; ilgili verileri toplama sistemine işlemek ve analiz sonuçlarını değerlendirmek; tespit edilen uygunsuzluklara ilişkin ilgili kurum ve kuruluşları bilgilendirmek ve uygunsuzluğun giderilmesi için alınacak önlemleri takip etmek,

d) İlgili mevzuata göre; bölgesinde bulunan yüzme havuzlarından müdürlük tarafından planlanan numune alma takvimine göre numune almak; tespit edilen uygunsuzlukları müdürlüğe bildirmek; uygunsuzluk tespit edilmesi halinde uygunsuzluğun giderilmesi için gerekli önlemlerin alınmasını sağlayarak alınan önlemleri takip etmek,
e) İlgili mevzuata göre; ambalajlı suların (kaynak, içme ve doğal mineralli su) piyasa denetimini yapmak; denetime ilişkin bilgi ve belgeler ile denetim sonuçlarını müdürlüğe bildirmek,
f) Gayri sıhhi müesseselerin, sıhhi müesseselerin, umuma açık işyerlerinin ruhsatlandırma ve denetimi kapsamında mevzuattan kaynaklanan görevleri yerine getirmek,
g) Hava kirliliği, gürültü, atıklar, elektromanyetik kirlilik ve diğer çevre sorunları konusunda alınan ve alınacak önlemlere yönelik ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak,

ğ) Bölgesinde piyasa gözetim ve denetim hizmetleri kapsamında gerekli olan çalışmaları yürütmek,

h) Bölgesinde biyosidal ürünlerin üretim, satış ve kullanım yerlerinin denetim hizmetlerinin yapılması amacıyla gereken çalışmaları yürütmek,

ı) İlgili mevzuatına göre mezarlıkların yer seçimi ile alakalı işlemleri yapmak. Çalışan sağlığı ve güvenliği hizmetleri MADDE 26 – (1) TSM’nin çalışan sağlığı ve güvenliği hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Çalışan sağlığı ve güvenliği hizmetlerini müdürlüğün eş güdümünde yürütmek,
b) Bölgesindeki iş sağlığı hizmetlerinin yürütülmesinde ilgili kurum ve kuruluşlarla iş birliği içerisinde çalışmalar yapmak,
c) Bünyesinde TSM İSG birimi bulunması durumunda iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini sunmak üzere müdürlükle birlikte planlama ve organizasyon yapmak, bu birimin ihtiyaçlarını ilgili mevzuata uygun olarak temin etmek,

ç) Meslek hastalığı, işle ilişkili hastalık ve iş kazaları açısından bölgesini takip etmek, halk sağlığı için önem arz eden olayın meydana geldiği iş yerlerinde ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak gerekli tedbirleri almalarını istemek,

d) Bölgesinde bulunan sağlık kurum ve kuruluşlarında İSG konusunda yapılan çalışmaları izlemek ve değerlendirmek,
e) Bölgesindeki iş yeri sağlığı ve güvenliği birimleri ile ortak sağlık güvenlik birimlerinde birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında laboratuvar, röntgen, solunum fonksiyon testi, işitme testleri gibi hizmet verilmesi durumunda bu birimleri kayıt altına almak,
f) Çalışan sağlığı ve güvenliği konusunda verilen diğer görevleri yürütmek.

Olağan dışı durumlar ve afetlerde sağlık hizmetler MADDE 27 – (1) TSM olağan dışı durumlar ve afetlerde, bölgesinde, afet organizasyonu ile ilgili olarak afete hazırlık, afete müdahale ve afet sonrası yapılacak iş ve işlemleri, ilin il sağlık afet ve acil durum planı (İLSAP) doğrultusunda gerçekleştirir. Sağlığın geliştirilmesi ve teşvikine dair hizmetler MADDE 28 – (1) TSM’nin sağlığın geliştirilmesi ve teşvikine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Toplumun sağlık konusunda bilgi düzeyinin arttırılması, sağlığın korunması ve geliştirilmesi ile bireylerin sağlıklı davranış alışkanlıkları kazanması için faaliyetler planlamak; planlama aşamasında bölgedeki sağlık kuruluşları, üniversiteler ve ilgili diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak,
b) Bakanlıkça yürütülen tütün, alkol, madde bağımlılığı, obezite gibi risk faktörlerine yönelik olarak toplum eğitimi ve diğer gerekli çalışmaları yürütmek; bu alana yönelik olarak oluşturulan ulusal kontrol programlarını bölgesinde uygulamak veya uygulanmasını sağlamak,
c) Planlanan eğitim programlarını hedef gruba ve amacına göre uygulamak (toplu halk eğitimi, esnaf eğitimi gibi) ya da bölgesindeki sağlık kuruluşları aracılığı ile uygulanmasını sağlamak,

ç) Engelliler, yaşlılar gibi risk gruplarına yönelik olarak ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği içinde çalışmalar yapmak. Hizmet içi eğitim hizmetleri MADDE 29 – (1) TSM’nin hizmet içi eğitim hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Bölgenin genel durumunu ve sağlık ölçütlerini dikkate alarak bilgi yenilenmesi ihtiyacı görülen konularda müdürlük ile işbirliği yaparak, gerekli durumlarda diğer kuruluşlardan destek alarak hizmet içi eğitimler düzenlemek,
b) Toplum sağlığı merkezi personeli başta olmak üzere bölgesinde bulunan sağlık personelinin hizmet içi eğitimleri için; seminer, bilimsel tartışma ve bilgilendirme toplantıları gibi etkinlikler yapmak ve gerekirse personelinin, diğer kurum ve kuruluşların düzenlediği eğitici etkinliklere katılmalarını sağlamak,
c) Bakanlık tarafından planlanan diğer hizmet içi eğitim programlarını yürütmek.

Toplu yaşam alanları ve okul sağlığı hizmetleri MADDE 30 – (1) TSM’nin toplu yaşam alanları ve okul sağlığı hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Bölgesindeki toplu yaşam alanları, okullar ve konaklama yerlerini sağlık ve genel hijyen kuralları yönünden değerlendirmek,
b) Bölgesindeki toplu yaşam alanları, okullar ve konaklama yerlerindeki suların kaynaklarını ve şebeke durumunu değerlendirmek ve depo denetimini yapmak; bakteriyolojik ve kimyasal değerlendirmeler için su numuneleri almak; değerlendirme sonuçlarına göre ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte gerekli çalışmaları yapmak,
c) Bölgesindeki öğrencilerin okula kayıtları sırasında, kayıtlı oldukları aile hekimi tarafından periyodik muayenelerinin yapılmasını sağlamak; elde edilen verileri ve aşılama durumlarını değerlendirmek; sonuçları yazılı olarak ya da elektronik ortamda müdürlüğe bildirmek ya da bildirilmesini sağlamak,

ç) Okul çağı çocuklarının aşılarını yapmak veya yapılmasını sağlamak ve sonuçları müdürlüğe bildirmek,

d) Aile hekimliği birimleri ve diğer sağlık kuruluşları ile işbirliği yaparak okullarda, aile ve okul idaresinin katılımlarını da sağlayarak tütün, alkol, madde bağımlılığı ve şiddete karşı eğitim yolu ile mücadele edilmesine dair çalışmaları yapmak,
e) Bakanlık tarafından belirlenen sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite gibi konularda yapılacak eğitim ve uygulamalarla ilgili olarak okul idaresi ile işbirliği yapmak.

(2) TSM’nin mevsimlik nüfus hareketlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Mevsimlik tarım işçilerine yönelik birinci basamak sağlık hizmetlerini planlamak, sunmak veya sunulmasını sağlamak ve bu hizmetleri koordine etmek,
b) Mevsimsel tarım işçilerine sunulan sağlık hizmetlerinin kayıtlarını, Kurumun belirlediği standartlar doğrultusunda tutmak; bu kayıtları ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda kişinin kayıtlı olduğu aile hekimliği birimi ve TSM ile paylaşmak,
c) Mevsimlik tarım işçilerine yönelik sağlık hizmetleri konusunda personel farkındalığı oluşturmak ve gerekli eğitimleri vermek,

ç) Mevsimlik tarım işçilerine yönelik farkındalık eğitimleri düzenlemek,

d) Bölgesindeki mevsimsel nüfus hareketlerini ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte takip etmek, görev tanımı içerisinde yer alan tedbirleri almak.

Ağız ve diş sağlığı hizmetleri MADDE 31 – (1) TSM’nin ağız ve diş sağlığı hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Kurum tarafından hazırlanacak eylem planı ve ilgili mevzuat çerçevesinde koruyucu ağız ve diş sağlığı hizmetlerini sunmak veya sunulmasına yönelik çalışmalar yapmak,
b) Hizmete ulaşımda zorluk çekilen yerlerde müdürlüğün planlamaları doğrultusunda diş çekimi, diş çürüğünün erken dönemde tedavi edilmesi ya da dolgu gibi ağız ve diş sağlığı hizmetlerini sunmak.

Evde sağlık hizmetleri MADDE 32 – (1) TSM’nin evde sağlık hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:

a) Bölgesinde sunulan evde sağlık hizmetlerinin koordinasyonunda görev almak,
b) Evde sağlık hizmetini sunmak amacıyla ilgili mevzuatı ve müdürlüğün planlamaları doğrultusunda bünyesinde evde sağlık hizmet birimleri oluşturmak; hizmet sunumu için, yeterli unvan ve sayıda personeli bu birimlere görevlendirmek,
c) İlgili mevzuatı doğrultusunda evde sağlık hizmetleri ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek,

ç) Bakanlık ve Kurumun belirlediği yapılanmaya uygun olarak ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak. Sosyal hizmet çalışmaları MADDE 33 – (1) Toplum kalkınması çalışmalarında ve yardım hizmetlerinde ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapar. Çocuk ve ergen sağlığı hizmetleri MADDE 34 – (1) Çocuk ve ergen sağlığı hizmetleri kapsamında Bakanlığın planladığı tüm programları yürütür ve/veya yürütülmesini sağlar. Kanser erken teşhis, tarama ve eğitim hizmetleri MADDE 35 – (1) Kanser kontrolü kapsamında Kurumun planladığı programları aile sağlığı merkezleri ile birlikte yürütür ve/veya yürütülmesini sağlar. Ruh sağlığı programları MADDE 36 – (1) Bakanlık tarafından hazırlanan ruh sağlığı programlarını yürütür ve/veya yürütülmesini sağlar. Diğer görevler MADDE 37 – (1) Sağlık turizmi, turizm hekimliği, göçerlerin bakımı, sağlık taramaları, entegre sağlık hizmet sunumu gibi konularda Bakanlığın ve/veya Kurumun yayımladığı mevzuat ve talimatlara göre hizmet vermek ve müdürlüğün verdiği diğer görevleri yapmak. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Bağlı Birimler Birim açılması MADDE 38 – (1) Toplum sağlığı merkezi bünyesinde KETEM, AÇS-AP, VSD, TSM İSG, Diyabet ve Obezite, Hemoglobinopati Tanı, Deri ve Zührevi Hastalıklar, Sıtma ile Mücadele, Sağlık Evi bağlı birimleri açılabilir.

a) Bağlı birimler, Kurumun belirlediği hedeflere uygun olarak ve ihtiyaç doğrultusunda Valiliğin teklifi ve Kurumun onayı ile açılır ya da kapatılır.
b) Birim sorumlusu, birimin görev alanı ve ilgili mevzuatı dikkate alınmak suretiyle toplum sağlığı merkezi başkanının teklifi ve müdürlük onayı ile görevlendirilir, Kuruma bildirilir.
c) Bağlı birimlerin asgari fiziki ve teknik standartları ile çalışma usul ve esasları Kurum tarafından belirlenir. Ancak TSM İSG birimleri ilgili mevzuatında belirlenen standartlar doğrultusunda oluşturulur ve faaliyet gösterir.

KETEM birimi MADDE 39 – (1) KETEM biriminin görevleri şunlardır:

a) Kanser hastalığının risk faktörleri ve erken teşhisine yönelik her türlü eğitim ve danışmanlık hizmetlerini yürütmek,
b) Aile hekimleri ile birlikte Ulusal Kanser Tarama Standartlarına göre planlanan toplum tabanlı kanser taramalarını yürütmek,
c) Ulusal Kanser Tarama Standartlarına göre kanser taramasını TSM ve aile hekimliği birimleri dışında yaptıran kişilere ait verileri tarama yapan merkezle birlikte kayıt altına almak,

ç) Tütün ve alkol mücadelesi ile ilgili olarak yürütülmesi uygun görülen Kurum programlarına destek olmak,

d) Aile hekimliği birimleri ile birlikte yürütülen kanser taramaları neticesinde tespit edilen şüpheli olguların ileri tetkik, teşhis ve tedavisini kayıt altına almak; taranan ve kanser açısından riskli olduğu bilinen veya riskli olduğu saptanan kişilerin takiplerini gerçekleştirmek,
e) Kurumca gerekli görülmesi halinde; kanser yönünden riskli bölge ve gruplara yönelik olarak kanser tarama hizmetlerini sunmak,
f) Gerekli durumlarda tarama faaliyetlerini yürütmek için öncelikle kamu kurum ve kuruluşları olmak üzere diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak.

AÇS-AP birimi MADDE 40 – (1) Kadın, ana, çocuk ve ergenlerin sağlık düzeyini yükseltmek, üreme sağlığı hizmetlerini sunmak ve diğer sağlık kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği içinde kadın, ana, çocuk ve ergen sağlığı hizmetlerinin sunumunu, koruyucu sağlık hizmetleri ilkelerine uygun olarak gerçekleştirmek üzere açılan AÇS-AP biriminin görevleri şunlardır:

a) Hizmet bölgesindeki kadın, gebe, lohusa, çocuk ve ergenlere Kurumun belirlediği standartlara uygun hizmet verilmesini sağlamak ve Kurumca belirlenen tedbirleri almak; başvuranlara bilgi, eğitim ve danışmanlık hizmeti vermek,
b) Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve serviks kanseri gibi konularda erken teşhis için KETEM birimi ile işbirliği yapmak,
c) Kadın, ana, çocuk, ergen ve üreme sağlığının geliştirilmesine yönelik olarak sorumluluk bölgesinin ihtiyaçları ve şartlarına göre Kurum veya müdürlükçe hazırlanmış olan programları uygulamak,

ç) Kadın, ana, çocuk, ergen ve üreme sağlığına yönelik hizmet sunan diğer kurum ve kuruluşlar ile işbirliği yaparak hizmetlerin sunumunda koordinasyon sağlamak,

d) Başvuranların, birimde uygulanamayan gebeliği önleyici yöntemleri diğer sağlık kuruluşlarından almalarını sağlamak,
e) Kadın, ana, çocuk, ergen ve üreme sağlığı konularında; mahallin kitle iletişim araçları ile sivil toplum kuruluşlarından da faydalanmak suretiyle eğitim çalışmalarını organize etmek, sistemli bir şekilde halk eğitimi ve danışmanlık hizmetleri vermek,
f) İlin birinci basamak sağlık hizmetlerini veren kuruluşlarında görev yapan sağlık personelinin kadın, ana, çocuk, ergen ve üreme sağlığı konularında hizmet içi eğitimlerini yürütmek,
g) Kadın, ana, çocuk, ergen ve üreme sağlığı konularında hizmet içi eğitimlerinin devamlılığının sağlanmasını temin için Kurumca belirlenen eğitim merkezlerinde eğitici eğitimlerini yapmak,

ğ) Gerektiğinde il dışı sağlık personelinin de kadın, ana, çocuk, ergen ve üreme sağlığı konularında eğitimlerini sağlamak,

h) İlde yataklı veya yataksız sağlık hizmeti veya destek hizmeti veren kuruluşlar ile sağlık eğitimi veren diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak,

ı) Kadın, ana, çocuk, ergen ve üreme sağlığı konuları ile ilgili yürüttüğü hizmetlerin kayıt ve bildirimlerini yapmak,

i) Kadın, ana, çocuk, ergen ve üreme sağlığı konularında Kurumca verilen diğer görevleri yapmak.

(2) Sağlık personelinin kadın, ana, çocuk, ergen ve üreme sağlığı kapsamındaki hizmet içi eğitimlerinin planlanması ve yürütülmesi için, Kurumca belirlenen fiziki yapı, insan kaynakları ve günlük hizmet yükü gibi kriterler göz önünde bulundurularak, açılan birimler, ihtiyaç çerçevesinde Eğitim Merkezi olarak faaliyet gösterebilir. VSD birimi MADDE 41 – (1) VSD biriminin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

a) Birime doğrudan başvuran veya hastaneler, aile hekimliği birimleri, diğer sağlık kuruluşları ve tarama ekipleri tarafından gönderilen hastaların ve/veya şüphelilerin klinik, bakteriyolojik ve radyolojik muayeneleri ile tedavilerini yaparak gerekli durumlarda hastaneye sevk etmek,
b) Tedavi hizmeti veren kurum ve kuruluşlarda tüberküloz tanısı konarak çıkan hastaların tetkik, takip ve hastane sonrası tedavilerini sağlamak,
c) Hastalığın seyrini izlemek amacıyla hastaların kontrolünün, muayenesinin ve laboratuvar tahlillerinin yapılmasını sağlamak,

ç) Hasta ile birlikte Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT) uygulanacak yeri ve DGT uygulayacak kişiyi kararlaştırmak, DGT uygulamalarının takibini yapmak,

d) İlde veya iller arası bildirimi yapılmış hastalar ile kayıp veya tedaviye uyumsuz hastaların tespit ve takiplerini yaparak yeniden tedavi sürecine kazandırılmalarını sağlamak,
e) Tüberküloz tanısı konmuş hastaların kayıtlarını tutmak, bölgesine ait tüberküloz verilerini toplayıp analiz etmek, bölgesindeki tüberküloz hastalarına ve tüberküloz faaliyetlerine ait istatistik formlarını düzenlemek,
f) İhtiyaç halinde BCG aşılama hizmetini yürütmek,
g) Tüberküloz tanısı almış hastaların ve temaslıların tanı, tedavi ve takipleri ile ilgili hizmetleri ücretsiz olarak sunmak,

ğ) Tüberküloz hastalarının tedavilerinde kullanılan ilaç ve malzemelerin planlamasını, teminini, stok yönetimini ve dağıtımını sağlamak; Kurumca temin edilen tüm verem ilaçlarını verem hastalarına ve koruma tedavisi alanlara ücretsiz olarak vermek,

h) Tüberküloz hastalığı konusunda hasta ve temaslılarına eğitim vermek, Verem Haftası ve Dünya Tüberküloz Günü etkinlikleri kapsamında halk eğitimleri düzenlemek, bölgesindeki aile hekimlerine ve diğer sağlık personeline tüberküloz hakkında eğitim vermek veya verilmesini sağlamak,

ı) Tüberkülozlu hastaların temaslıları arasından hastalık bulaşmış kişileri tespit etmek amacıyla temaslı taramalarını yapmak ve koruyucu tedavi hizmetlerini yürütmek,

i) Mobil tarama ekipleri ile tüberküloz yönünden belirlenmiş risk gruplarının taramalarını yürütmek,
j) Tüberkülozlu hasta dosyalarını, koruma dosyalarını, tüberkülozlu hasta kayıt defterini ve ilaçla koruma defterini süresiz olarak birimde saklamak,
k) Kurum tarafından tüberküloz kontrol hizmetlerine yönelik olarak verilen diğer hizmetleri yürütmek.

İş sağlığı ve güvenliği birimi MADDE 42 – (1) İş sağlığı ve güvenliği biriminin görevleri şunlardır:

a) Birimin yıllık hizmet plan ve programlarını hazırlamak,
b) Birimin insan gücü, araç-gereç gibi ihtiyaçlarının karşılanması için planlamalar yapmak ve gerekli tedbirleri almak,
c) İlgili mevzuat doğrultusunda sorumluluğu kapsamındaki iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili faaliyetleri yürütmek,

ç) Çalışan sağlığı ve güvenliği konusunda verilen diğer görevleri yürütmek. (2) İş sağlığı ve güvenliği birimlerinin sunduğu hizmetin sunumuna dair usul ve esaslar Kurumca belirlenir. Diyabet ve obezite birimi MADDE 43 – (1) Diyabet ve obezite biriminin görevleri şunlardır:

a) Gerekli hallerde hedef nüfusun obezite ve fiziksel aktivite açısından periyodik taramalarını gerçekleştirmek ve araştırmalar yapmak,
b) Hizmet bölgesinde obezite, sağlıksız beslenme, fiziksel inaktivite gibi diyabetin risk faktörlerine ve erken teşhisine yönelik eğitim ve danışmanlık hizmetlerini yürütmek,
c) Aile hekimliği birimleri tarafından yönlendirilen obezite ve diyabet tanısı almış olguları kayıt altına almak; obezite ve diyabet tanısı alan kişilere sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite konularında, diyabet tanısı olan kişilere ilave olarak öz bakım konusunda, bireysel beslenme danışmanlığı dâhil olmak üzere bilgi, eğitim ve danışmanlık hizmetlerini vermek,

ç) İlgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği halinde obezitenin önlenmesine yönelik bilgi, eğitim ve danışmanlık hizmeti vermek,

d) İlgili mevzuat doğrultusunda, hizmet bölgesindeki okullarda bulunan tip 1 veya tip 2 diyabet tanısı almış öğrencilerin takibi ile öğrencilerin, öğrenci velilerinin ve okul çalışanlarının diyabetle ilgili eğitimlerini okul yönetimiyle işbirliği içerisinde gerçekleştirmek.

BEŞİNCİ BÖLÜM Toplum Sağlığı Merkezinde Çalışanların Görev Tanımları ve Sorumlulukları Genel hükümler MADDE 44 – (1) TSM personeli 22.5.2014 tarihli ve 29007 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik hükümleri doğrultusunda tanımlanan iş ve görevleri yapar. (2) Hizmette olmayan personelin işini yürütmek üzere, toplum sağlığı merkezi başkanı, personelden uygun birisini görevlendirir. Görevlendirilen personel, görevleri ile ilgili yetki ve sorumlulukları dâhilinde çalıştırılır. TSM başkanının görevleri MADDE 45 – (1) TSM başkanı, toplum sağlığı merkezi ve bağlı birim çalışanlarının amiri olup, idari ve teknik tüm işlerin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak yürütülmesini sağlar ve denetler. (2) TSM başkanının görevleri şunlardır:

a) Toplum sağlığı merkezi sorumluluğundaki bölgeyi ve toplumu tanımak,
b) Bölgesinin sağlık ölçütlerini değerlendirmek suretiyle sorunları ve öncelikleri saptamak,
c) Toplum sağlığı merkezi ve bağlı birimler tarafından sunulan hizmetlerin mevzuata uygun olarak yürütülmesini sağlamak,

ç) Toplum sağlığı merkezi ve bağlı birim personelinin çalışmalarını koordine etmek, izlemek ve değerlendirmek; aksaklıkları belirleyerek işlerin düzgün olarak yürütülmesi için gereken önlemleri almak,

d) Müdürlüğün planlamaları doğrultusunda, aile hekimliği birimlerinin vermiş oldukları hizmetlerin izlenmesini ve değerlendirilmesini gerçekleştirmek, hazırladığı raporu müdürlüğe bildirmek,
e) İlgili mevzuat çerçevesinde personelin sicil ve özlük hakları ile ilgili çalışmaları yapmak,
f) Toplum sağlığı merkezinin kayıtlarını düzenli olarak kontrol etmek, izlemek ve değerlendirmek, eksikliklerin giderilmesini sağlamak,
g) Her yıl Ocak ve Temmuz ayı içerisinde, geçmişe dönük altı aylık çalışma raporunun ve geleceğe dönük faaliyet planının hazırlanmasını sağlamak ve müdürlüğe sunmak,

ğ) Bakanlık politika ve stratejileri doğrultusunda, bölgesinde bağışıklama hizmetleri için aylık ve yıllık plan ile programları hazırlamak, bunları uygulamak ve uygulatmak üzere ilçe aşı sorumluluğu görevini yürütmek veya ilçe aşı sorumlusu olarak bir hekimin müdürlük tarafından görevlendirilmesini sağlamak,

h) Toplum sağlığı merkezi ve diğer sağlık kurumları tarafından tespit edilen ve bildirilen bildirimi zorunlu hastalıklar ile ilgili kayıtların düzenlenmesini ve periyodik olarak müdürlüğe iletilmesini sağlamak,

ı) Hasta/çalışan hakları ve güvenliği ile ilgili çalışmaları yürütmek,

i) Personelin hizmet içi eğitimlerini planlamak, uygulamak veya uygulatmak,
j) Hizmet ile ilgili verilen diğer görevleri yapmak.

Hekimin görevleri MADDE 46 – (1) Hekim, TSM başkanı tarafından bir ya da birden fazla konu veya birimin işlerini yürütmek üzere görevlendirilebilir. Hekim, görevlendirildiği konu veya birimin işlerinin planlanması, yürütülmesi, izlenmesi ve değerlendirilmesinden sorumludur. (2) Hekimin görevleri şunlardır:

a) Toplum sağlığı merkezi tarafından verilmesi gereken sağlık hizmetlerini yürütmek, personelin verdiği hizmetleri izlemek ve değerlendirmek,
b) Hizmet götürülecek bölge ve toplumu tanımak,
c) Okul sağlığı hizmetlerini mevzuattaki yetki ve sorumluluğuna uygun olarak yürütmek,

ç) Çevre sağlığı hizmetlerini, mevzuattaki yetki ve sorumluluğuna uygun olarak yürütmek,

d) Bulaşıcı hastalıklarla ve bağışıklama ile ilgili programları yürütmek,
e) Ana çocuk sağlığı ve üreme sağlığı hizmetlerinin yürütülmesini sağlamak,
f) Koruyucu ruh sağlığı hizmetlerini yürütmek ya da yürütülmesini sağlamak,
g) Gereken hallerde çalışan sağlığına yönelik hizmetleri ilgili mevzuat çerçevesinde yürütmek,

ğ) Halka yönelik sağlık eğitimini yapmak,

h) Halk eğitimi materyali ihtiyacının belirlenmesi, hazırlanması ve kullanılmasını sağlamak,

ı) Personele yönelik hizmet içi eğitim programlarını yürütmek,

i) Laboratuvar hizmetlerinin yürütülmesini sağlamak,
j) Aile hekimliği birimlerinin ihtiyaçlarını belirlemek ve lojistik destek sağlamak konularında gerekli çalışmaları yapmak,
k) Toplumun sağlığının korunması, geliştirilmesi ve teşviki hizmetlerinde görev almak,
l) Görevi ile ilgili kayıt ve formları tutmak,
m) Sorumlu olduğu bölgede çeşitli saha ve salgın araştırmalarını, bulaşıcı hastalık filyasyon çalışmalarını yürütmek ve sürveyans çalışması yapmak,
n) Bulaşıcı ve salgın hastalıklarla mücadele ederek yapılan çalışmaları izlemek ve değerlendirmek,
o) KOAH, diyabet, kardiyovasküler hastalıklar gibi bulaşıcı olmayan hastalıkların ve bunların risk faktörlerinin erken teşhisi ve takibi konularında çalışmak, halk eğitimi dahil koruyucu hizmetleri yürütmek,

ö)Yıllık plan ve programlar çerçevesinde, bulunduğu bölgedeki aile sağlığı merkezlerinde görevli sağlık personelinin hizmet içi eğitimlerini vermek,

p) Hizmet ile ilgili verilen diğer görevleri yapmak.

Diş hekiminin görevleri MADDE 47 – (1) Diş hekimleri TSM başkanı tarafından bir ya da birden fazla konu ve birimin işlerini yürütmek üzere görevlendirilebilir. Diş hekimi, görevlendirildiği konu veya birimin işlerinin planlanması, yürütülmesi, izlenmesi ve değerlendirilmesinden sorumludur. (2) Diş hekiminin görevleri şunlardır:

a) Koruyucu ve müdürlüğün planladığı yerlerde tedavi edici ağız diş sağlığı hizmetlerini sunmak,
b) Hizmet götürülecek bölge ve toplumu tanımak,
c) Okul sağlığı hizmetlerinde aktif olarak yer almak,

ç) Toplumun sağlığının korunması, geliştirilmesi ve teşviki hizmetlerinde görev almak,

d) Halk eğitimi materyali ihtiyacının belirlenmesi, hazırlanması ve kullanılmasını sağlamak,
e) Görevi ile ilgili kayıt ve formları tutmak,
f) Hizmet ile ilgili verilen diğer görevleri yapmak.

Sağlık memuru (toplum sağlığı), hemşire ve ebenin görevleri MADDE 48 – (1) TSM’de görev yapan sağlık memuru (toplum sağlığı), hemşire ve ebenin görevleri şunlardır:

a) Hizmet götürülecek bölge ve toplumu tanımak,
b) Toplum sağlığı merkezindeki aşıların soğuk zincir kurallarına uygun olarak saklanmasını ve dağıtımını yürütmek,
c) Bölgenin sağlık ölçütlerini değerlendirmek suretiyle sorunları ve öncelikleri saptamak,

ç) Bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan hastalıkların kontrolü çalışmalarına katılmak,

d) Okul sağlığı hizmetlerine katılmak,
e) Kayıt ve bilgi işlem çalışmalarında görev almak,
f) TSM başkanının direktifleri doğrultusunda bölgedeki sağlık çalışanlarının hizmetlerini izlemek ve değerlendirmek,
g) Sağlıklı beslenme ve beslenme bozuklukları konusundaki programlara katılmak, obezite danışmanlığı hizmetleri konusunda görev almak,

ğ) Koruyucu ruh sağlığı hizmetlerinde görev almak,

h) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görev almak,

ı) Birey ve grup eğitimlerine katılmak, halkın sağlık eğitimi çalışmalarının planlanması ve uygulanmasında görev almak,

i) Bağışıklama hizmetlerinin planlanması ve yürütülmesinde görev almak,
j) Hizmet içi eğitim hizmetlerinin planlanması ve uygulanmasında görev almak,
k) Toplumun sağlığının korunması, geliştirilmesi ve teşviki hizmetlerinde görev almak,
l) Üreme sağlığı hizmetlerinde görev almak,
m) Görevi ile ilgili istatistik kayıtlarını ve formları düzenlemek,
n) Görev alanlarında temizlik ve düzeni sağlamak; malzemelerin, kullandıktan sonra temiz ve her zaman kullanıma hazır halde tutulmasını sağlamak,
o) Hizmet ile ilgili verilen diğer görevleri yapmak.

Sağlık evi personelinin görevleri MADDE 49 – (1) Sağlık evlerinde çalışmakta olan personel, hizmet yönünden o bölgenin bağlandığı aile hekimine; idari yönden ise toplum sağlığı merkezine bağlı olarak çalışırlar. (2) Sağlık evi personelinin görevleri şunlardır:

a) Sorumluluk alanında, bireye yönelik koruyucu sağlık hizmetlerini aile hekimine bağlı olarak yürütmek,
b) Bağlı olduğu aile hekimini, gezici sağlık hizmeti çalışmalarında desteklemek,
c) Sağlık evinde bulundurulacak malzemeleri ve cihazları hizmete hazır olarak bulundurmak,

ç) Sorumluluk alanında sağlıkla ilgili kayıtları tutmak,

d) Aylık çalışmalarını toplum sağlığı merkezine bildirmek,
e) Yürüttüğü hizmetler açısından bağlı olduğu aile hekimini bilgilendirmek,
f) Sorumluluk alanındaki nüfus hareketlerini (doğum, ölüm, göç, mevsimlik tarım işçileri gibi) bağlı olduğu toplum sağlığı merkezine ve aile hekimine bildirmek,
g) Sorumluluk alanının sağlık ölçütlerini değerlendirerek sorunları ve öncelikleri saptamak,

ğ) Bölgesindeki riskli gebeleri tespit etmek ve misafir anne uygulaması kapsamına alınması için faaliyetlerde bulunmak,

h) Sorumluluk alanında, evde sağlık hizmetine ihtiyaç duyan bireyleri tespit ederek kayıtlı olduğu aile hekimine ve koordinasyon merkezine bildirmek; koordinasyon merkezi tarafından görevlendirildiği takdirde hastalara evde sağlık hizmeti vermek,

ı) Evlilik öncesi danışmanlık hizmetlerinde görev almak,

i) Çevre sağlığı konusunda bağlı olduğu toplum sağlığı merkezi koordinasyonunda halk eğitimleri yapmak, gerektiğinde su sanitasyon hizmetlerinde görev almak,
j) Bulaşıcı hastalık kontrol programlarında görev almak,
k) Sorumluluk alanında bulunan veremli hastalara DGT uygulamak, bu hastaları düzenli olarak izlemek, ihtiyaçlarını bağlı olduğu toplum sağlığı merkezine bildirmek, bu konuda halka eğitim vermek,
l) Sorumluluk alanında bulunan kronik hastaların izlemlerini yapmak,
m) Sorumluluk alanında obezite danışmalığı hizmetlerinde görev almak,
n) Okul sağlığı hizmetlerinde görev almak,
o) Gelişebilecek olası acil durumlar için gerekli malzeme ve ekipman bulundurulması şartı ile enjeksiyon hizmeti vermek, pansuman yapmak ve basit sütur atmak,

ö) Sorumluluk alanında, bağlı olduğu toplum sağlığı merkezi koordinasyonunda halk eğitimleri yapmak,

p) TSM başkanının vereceği görevi ile ilgili diğer işleri yapmak.

Röntgen teknisyeni/röntgen teknikerinin görevleri MADDE 50 – (1) TSM’de görev yapan röntgen teknisyeni/röntgen teknikerinin görevleri şunlardır:

a) Gönderilen hastaların radyolojik tetkiklerini yapmak,
b) Hizmetin yürütülmesi için gereken ihtiyaçları tespit ederek bunları TSM başkanına yazılı olarak bildirmek,
c) Röntgen laboratuvarında bulunan her türlü tıbbi cihaz, alet, malzeme ile demirbaş eşyanın muhafazasını ve tüketim maddelerinin yerinde kullanılmasını sağlamak,

ç) TSM Başkanının vereceği görevi ile ilgili diğer işleri yapmak. Laboratuvar teknisyeninin görevleri MADDE 51 – (1) Laboratuvar teknisyeni görevini ifa ederken meslek dalının gerektirdiği tüm hizmetleri verir. (2) Laboratuvar teknisyeninin görevleri şunlardır:

a) Laboratuvar hizmetlerini acil durumlara öncelik vererek, en kısa sürede ve en doğru biçimde yapmak,
b) Kan alma ünitesinde kan alma işlemini gerçekleştirmek,
c) Hekim tarafından istenilen deney, test ve analizleri yaparak sonuçlarını hekime bildirmek,

ç) Laboratuvarın temiz ve düzenli tutulmasını sağlamak,

d) Laboratuvar malzemelerini temiz ve her zaman kullanıma hazır halde tutmak ya da tutulmasını sağlamak,
e) Laboratuvar malzemeleri ile demirbaş ve sarf malzemelerinin saklanmasını ve muhafazasını, laboratuvardaki cihazların bakımının yaptırılmasını sağlamak,
f) Aylık ve yıllık raporlar hazırlamak, kayıt tutmak,
g) Toplum sağlığı merkezinin sahaya yönelik çalışmalarının yürütülmesinde görev almak,

ğ) TSM başkanının vereceği diğer işleri yapmak. Tıbbi teknoloğun görevleri MADDE 52 – (1) TSM’de görev yapan tıbbi teknoloğun görevleri şunlardır:

a) Epidemiyoloji çalışmalarında yer almak,
b) Hizmet götürülecek bölge ve toplumu tanımak,
c) Halkın sağlık eğitimi çalışmalarının planlanması ve uygulanmasında görev almak,

ç) Bulaşıcı hastalıkların ve bulaşıcı olmayan hastalıkların kontrolü çalışmalarına katılmak,

d) Okul sağlığı hizmetlerine katılmak,
e) Kayıt ve bilgi işlem çalışmalarında görev almak,
f) TSM Başkanının direktifleri doğrultusunda, göreviyle ilgili olarak bölgedeki sağlık çalışanlarının hizmetlerini izlemek ve değerlendirmek,
g) Hizmet içi eğitim hizmetlerinin planlanması ve uygulanmasında görev almak,

ğ) Hizmetle ilgili verilen diğer görevleri yapmak. Sosyal çalışmacının görevleri MADDE 53 – (1) TSM’de görev yapan sosyal çalışmacının görevleri şunlardır:

a) Hizmet götürülecek bölge ve toplumu tanımak,
b) Bölgenin sağlık ölçütlerini değerlendirerek sorunları ve öncelikleri saptamak,
c) Toplumda sağlık sorunu yaratan çevresel, sosyal, kültürel, demografik ve ekonomik şartları değerlendirmek,

ç) Toplumda saptanan sorunların çözümlenmesine katkıda bulunacak kaynakları araştırarak, harekete geçirici, verimliliği arttırıcı ve yeni kaynak oluşumunu sağlayıcı çalışmalar yapmak,

d) Afet sonrası dönemde sosyal hizmet işlerini yürütmek,
e) Okul yönetimleri ile işbirliği yaparak hizmetleri desteklemek,
f) Bölgesindeki belediye, il milli eğitim müdürlüğü, aile ve sosyal politikalar il müdürlüğü gibi diğer kamu kuruluşları ile işbirliği yapmak,
g) Toplum kalkınması hizmetlerinde görev almak,

ğ) Görevi ile ilgili kayıt ve formları tutmak,

h) Sosyal yardıma muhtaç hastaların sosyal yardım kurumlarıyla irtibatını sağlayıp desteklemek ve sorunların çözümüne katkıda bulunmak,

ı) Hizmet ile ilgili verilen diğer görevleri yapmak. Psikoloğun görevleri MADDE 54 – (1) Psikoloğun görevleri şunlardır:

a) Hizmet götürülecek bölge ve toplumu tanımak,
b) Bölgenin sağlık ölçütlerini değerlendirmek ve buna göre sorunları ve öncelikleri saptamak,
c) Bakanlığın öngördüğü plan ve projeleri uygulamak,

ç) Riskli ve duyarlı gruplara psikolojik destek sağlanmasında görev almak,

d) Çalışmaları ile ilgili verileri toplamak, araştırmalar planlamak ve planlanan çalışmalarda görev almak,
e) Hizmet kalitesinin arttırılması ve organizasyon çalışmalarını kurum çalışanları ile işbirliği içerisinde yürütmek,
f) Toplumun psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarının belirlenmesi ve eğitim hizmetlerinin planlanmasında görev almak,
g) Sağlık eğitimi hizmetlerinde görev almak,

ğ) Toplum kalkınması hizmetlerinde görev almak,

h) Görevi ile ilgili kayıt ve formları tutmak,

ı) Ruh sağlığı çalışmalarına katılmak,

i) Hizmet ile ilgili verilen diğer görevleri yapmak.

Diyetisyenin görevleri MADDE 55 – (1) TSM’de görev yapan diyetisyenin görevleri şunlardır:

a) Hizmet götürülecek bölge ve toplumu tanımak,
b) Bölgenin sağlık ölçütlerini değerlendirmek ve buna göre sorunları ve öncelikleri saptamak,
c) Çalışmaları ile ilgili veri toplamak, araştırmalar planlamak ve planlanan çalışmalarda görev almak,

ç) Toplumun beslenme sorunlarının belirlenmesi, çözüm yollarının planlanması ve uygulanmasında görev almak,

d) Sağlık eğitimi hizmetlerinde görev almak,
e) Toplum kalkınması hizmetlerinde görev almak,
f) Görevi ile ilgili kayıt ve formları tutmak,
g) İlgili mevzuatta tanımlanan görevleri toplum sağlığı merkezinde ya da bölgedeki aile sağlığı merkezinde/merkezlerinde yerine getirmek,

ğ) Hizmet ile ilgili verilen diğer görevleri yapmak. Çevre sağlığı teknisyeninin görevleri MADDE 56 – (1) TSM’de görev yapan çevre sağlığı teknisyeninin görevleri şunlardır:

a) Çalıştığı bölgenin krokilerini ve envanterini hazırlamak,
b) Çevre sağlığı ile ilgili yazışma, raporlama, dosyalama, arşiv ve istatistik çalışmalarını yapmak, gerekli verilerin alınmasını sağlamak, vermeyenler hakkında ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapmak,
c) Çevre sağlığı ile ilgili kayıt ve formları tutmak,

ç) Her türlü içme ve kullanma sularının sağlıklı olup olmadıklarının kontrolünü yapmak, numune alarak ilgili birime göndermek, kirli suların ıslahı için gerekli önlemleri almak, bakiye klor tespiti yapmak,

d) Toplumun yiyip içmesine, konaklamasına, eğlenmesine özgü yerler, konutlar, iş yerleri ve okulların sağlık koşullarına uygun olup olmadığını ilgili mevzuat hükümlerine göre izlemek ve değerlendirmek; sağlığa zararlı hususların düzeltilmesi amacıyla ilgililere bilgi vermek ve sonuçlarını izlemek,
e) Cezaevleri, havaalanları, limanlar ve kara nakil vasıtalarını çevre sağlığı yönünden izlemek ve değerlendirmek, sağlık koşullarına uygunluğunu takip etmek,
f) Mevzuatta belirtilen görevler dâhilinde halka açık olan yerler ile gayri sıhhi müesseseler ve işyerlerinin sağlık yönünden denetimleri ile ilgili işlemleri yapmak,
g) İnsana hastalık bulaştıran her türlü hayvan, böcek, kemirici ve vektörler için yapılması gereken mücadele işlerini mevzuat çerçevesinde yaptırmak, yapılmasını izlemek ve değerlendirmek,

ğ) Çevre sağlığı, bulaşıcı ve salgın hastalıklar ile sosyal hastalıklardan korunma konusunda halkla işbirliği yapmak ve bu konularda onları toplu olarak ya da tek tek eğitmek,

h) Kanalizasyon sistemi bulunmayan yerlerde fosseptik çukurlarının yerini ve vasıflarını tespit etmek,

ı) Enfeksiyon hastalıklarının kaynağını bulma ve koruyucu tedbirleri alma yönünden epidemiyolojik araştırmalara katılmak,

i) Çevre sağlığı ile ilgili hizmetlerin daha etkin ve verimli yürütülmesi için kamu, özel ve gönüllü kuruluşlarla işbirliği yapmak,
j) Hava, su ve toprak kirlenmesi ile evsel ve endüstriyel atıklarla ilgili mevzuattan kaynaklanan görevlerini ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde yürütmek,
k) Çevre sağlığı ile ilgili biyosidal ve benzeri ürünlerin üretim ve uygulama yerlerinin denetimini yapmak, gerektiğinde numune almak, biyosidal ürünlerin piyasa-gözetim ve denetimini yapmak ve gerektiğinde numune almak,
l) Piyasa gözetim ve denetim hizmetlerinin yapılması amacıyla bölgesinde gerekli çalışmaları yürütmek,
m) Sağlığın teşviki ve geliştirilmesi ile toplum kalkınması hizmetlerinde görev almak,
n) TSM başkanının vereceği diğer işleri yapmak.

Tıbbi sekreter ve daktilografın görevleri MADDE 57 – (1) TSM’de görev yapan tıbbi sekreter ve daktilografın görevleri şunlardır:

a) Toplum sağlığı merkezinin tüm yazışma işlerini yürütmek,
b) Gelen ve giden yazılara ait defter ve dosyaları ilgili mevzuatlar dahilinde tutmak, bu yazıların asıl ve/veya suretlerini saklamak,
c) Yazıların cevaplarını süresinde hazırlayarak buna ilişkin bütün işlemleri sonuçlandırmak,

ç) Giden evraka ait her türlü posta işlemlerini yapmak ve resmi pul hesaplarını tutmak,

d) Yazı ve çoğaltma makinelerinin bakım ve temizliğini yapmak, korunmasını sağlamak,
e) TSM’nin hizmetinde kullanılan bilgileri bilgisayara kaydetmek,
f) Tüm saha araştırmalarının ham verilerini bilgisayara kaydetmek,
g) İdareden kendisine verilen her türlü yazışma iş ve işlemlerini yapmak,

ğ) Ayniyat saymanı yok ise onun görevlerini yürütmek,

h) Hizmetle ilgili verilen diğer görevleri yapmak.

Şefin görevleri MADDE 58 – (1) Şef, toplum sağlığı merkezindeki idari ve mali işlerinden sorumludur. (2) Şefin görevleri şunlardır:

a) Ayniyat, ambar, ulaşım, iletişim, kayıt, istatistik arşiv, ısınma, temizlik işlerinin kurallara uygun biçimde yürütülmesini sağlamak ve bu hizmetlerle ilgili eksikleri belirleyerek hizmetin düzgün yürütülmesi için gerekli önlemleri almak,
b) TSM başkanının vereceği diğer işleri yapmak.

Ayniyat saymanı ve ambar memurunun (taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi) görevleri MADDE 59 – (1) TSM’de görev yapan ayniyat saymanı ve ambar memurunun (taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi) görevleri şunlardır:

a) Toplum sağlığı merkezindeki ayniyat işlerini, ilgili mevzuat ve esaslara uyarak yapmak ve kayıtları tutmak,
b) Gelen malzeme için ayniyat tesellüm makbuzu kesmek,
c) Genel sarf malzemelerinin temini ve kullanacak personele senet karşılığı teslim edilmesi işlemlerini yürütmek,

ç) Demirbaş ve tüketim malzemelerinin temini, kaydı, saklanması, bakımı, onarımı, kullanacak personele senet karşılığı teslimi ve kullanılamayacak duruma gelenlerin kayıt düşüm işlemlerini yürütmek,

d) Yıllık ayniyat hesap işlerini yapmak,
e) Hizmetle ilgili verilen diğer görevleri yapmak.

Veri hazırlama ve kontrol işletmeninin görevleri MADDE 60 – (1) TSM’de görev yapan veri hazırlama ve kontrol işletmeninin görevleri şunlardır:

a) Bilgi işlem hizmetlerini yürütmek,
b) Toplum sağlığı merkezinin bilgi teknolojileri ile ilgili alt yapı ihtiyacını belirlemek ve bu ihtiyacın sağlanması için TSM başkanına önerilerde bulunmak,
c) Bilgisayar ve çevre bilimleri için gereken programların güncellenmesi ve bakımını sağlamak,

ç) Toplum sağlığı merkezinde üretilen ya da toplum sağlığı merkezine gönderilen verileri elektronik ortama kaydetmek ve veri kontrolünü yapmak,

d) Toplum sağlığı merkezi çalışanlarının ihtiyacı olan tablo, grafik ve bilgisayar çıktılarını hazırlamak veya bu tabloların karar destek sisteminde hazırlanması için koordinasyonu sağlamak,
e) Toplum sağlığı merkezinin faaliyet raporunun hazırlanmasında görev almak,
f) Hizmetle ilgili verilen diğer görevleri yapmak.

Memurun görevleri MADDE 61 – (1) TSM’de görev yapan memurun görevleri şunlardır:

a) İdari ve mali işlerin yürütülmesinde görev almak,
b) Tıbbi sekreter, veri hazırlama ve kontrol işletmeni, ayniyat saymanı ve ambar memurunun bulunmadığı durumlarda bu kişilerin görevlerini yürütmek,
c) Hizmetle ilgili verilen diğer görevleri yapmak.

Şoförün görevleri MADDE 62 – (1) TSM’de görev yapan şoförün görevleri şunlardır:

a) Motorlu aracın bakımını, temizliğini ve korunmasını sağlamak,
b) Motorlu aracın günlük ve haftalık bakımını aksatmadan ve sürekli olarak yerine getirmek ve motorlu aracın kullanılmasında 5/1/1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanunu ve ilgili diğer mevzuata uymak,
c) TSM başkanının mevzuata uygun verdiği talimatlar doğrultusunda taşıtın hizmette kullanılması için görev yapmak,

ç) Günlük gezi programı, kat edilen kilometre, yakıt veya harcama ile taşıtın kullanıldığı süre hakkında istenilen bilgiyi tıbbi sekretere vermek,

d) Mesai başladığında bir önceki günün taşıt seyrüsefer defterini TSM başkanına göstererek imzalatmak,
e) Hizmet ile ilgili verilen diğer görevleri yapmak.

Hizmetlinin görevleri MADDE 63 – (1) TSM’de görev yapan hizmetlinin görevleri şunlardır:

a) Toplum sağlığı merkezi binasının ve bahçesinin temizlik, küçük onarım, bakım, korunma ve günlük işlerini yapmak,
b) Toplum sağlığı merkezi ısınması ile ilgili işleri yürütmek ve bununla ilgili malzemelerin taşınması ve depolanmasını sağlamak,
c) Kalorifer sistemi bulunan toplum sağlığı merkezinde ayrı bir kaloriferci bulunmuyor ise kaloriferleri yakmak ve takip etmek, ısınması soba ve diğer yollarla olan merkezlerin ısınması ile ilgili işleri yapmak,

ç) TSM başkanının vereceği diğer işleri yapmak,

d) Hizmet ile ilgili verilen diğer görevleri yapmak.

ALTINCI BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Yürürlükten kaldırılan yönetmelikler MADDE 64 – (1) 6/2/1997 tarihli ve 22900 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. (2) 14/12/2000 tarihli ve 24260 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. (3) Diğer mevzuatta, Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri Yönetmeliğine ve Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezleri Yönetmeliğine yapılmış olan atıflar bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır. Yürürlük MADDE 65 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 66 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.

KURUMSAL

DUYURULAR

FACEBOOK